جنگلهای شمال کشور که به جنگلهای هیرکانی (خزری) معروف است یکی از نادرترین ذخایر بیولوژیک با تنوع گونهای و زیستی فراوان بهعنوان بانک ژنی و ازجمله سیستمهای طبیعی ارزنده با تنوع زیستی و ارزشهای اکولوژیکی و اقتصادی متعدد به شمار میرود.
این میراث گرانبهای ملی سالیان اخیر به سبب مسائل و مشکلات اجتماعی ناشی از افزایش بیرویه جمعیت، بالا رفتن نرخ بیکاری در جامعه، قطع بیرویه و غیراصولی درختان، آتشسوزیهای عمدی و غیرعمدی، چرای دام و تبدیل عرصههای جنگلی به زمینهای زراعی و... دستخوش زوال تدریجی شده بهگونهای که فرصت زادآوری و رشد طبیعی را از این جنگلها سلب کرده و درصورت عدمحمایت از جنگل آن را به سوی قهقرا پیش خواهد برد. امسال نیز 11هزار هکتار از جنگلهای شمال کشور در معرض آسیب آفتهای گیاهی قرار دارد. با آغاز فصل گرما و سرسبزشدن درختان و برای دومین سال پیاپی، آفت کرم سیاه جنگلهای مازندران را فراگرفته و موجب نگرانی شده است.
این آفت مخرب موجب خشکشدن و ریزش برگ درختانجنگلی در مناطق کوهستانی شده و چهرهای زمستانی به آن دادهاست. تعداد این کرمها چنان زیاد است که تمام تنه درختان از این کرمها پوشانده شده و سراسر درختان را فرا گرفته و در حال نابودی جنگل است. کف جنگل پوشیده شده از برگهای تازه و سبزی که توسط حشرات خورده شده است. این معضل با گرمتر شدن هوا بهطور جدیتر و شدیدتری درختان منطقه را تهدید میکند. کارشناس ارشد گیاهپزشکی منابع طبیعی استان مازندران (منطقه ساری) در گفتوگو با همشهری گفت: این حشره یک آفت برگ خوار جنگلی بوده که به جنگلهای پارک جنگلی شهید زارع، جنگلهای جاده زرین آباد تحت مدیریت محیطزیست استان، جنگلهای کولا حوزه شهرستان ساری و نیز جنگلهای حوزه شهرستان نکا خسارت وارد کرده است. امین وطندوست با بیان اینکه این کرم هیچگونه خسارتی به محصولات کشاورزی و زراعی و باغی نمیزند افزود: در سالجاری با توجه به شرایط آب و هوایی مساعد و منابع غذای مناسب و کافی جمعیت آفت افزایش چشمگیری داشته است.
وی اظهار داشت: در عرصههای جنگلـــــی خسارت دیــده آفت ابریشم باف ناجور با نام علمی lymantria disparly mantridae وجود داشته که معمولا اواسط اردیبهشتماه اوج خسارت را وارد میکند و با تغذیه از برگها، درختان را عاری از برگ میکند.
این آفت پنج سن لاروی داشته و در نیمه دوم اردیبهشتماه به حالت شفیرگی میرود و در خردادماه پروانهها کامل ظاهر شده و پس از تخم ریزی روی سرشاخههای درختان از بین میروند. وطن دوست ادامه داد: این آفت، زمستان را بهصورت تخم سپری میکند. درختان خسارت دیده اکثرا از جنسهای انجیلی، بلوط، راش و سایر گونههای جنگلی هستند و البته دوباره امکان سبز شدن دارند. کارشناس ارشد گیاهپزشکی منابع طبیعی استان مازندران (منطقه ساری) اذعان داشت: اکثر خسارات عرصههای جنگلی مربوط به پروانههای ژیومتریده است. در حال حاضر این آفت، خسارت خود را به عرصههای جنگلی وارد کرده و تقریبا سیکل زندگی و خسارتزایی آن به پایان رسیده است.
وطندوست بیان داشت: توصیه نمیشود که بهمنظور کنترل آفت با توجه به اکوسیستم پیچیده و حساس مناطق جنگلی، از سموم شیمیایی استفاده شود و درصورت لزوم در سطح محدود و پارکهای جنگلی از سموم میکروبی bacillus thurikgiensis یا سموم IGR استفاده میشود. وی گفت: در سال گذشته در پارک شهید زارع با استفاده از شیوههای مکانیکی جمعآوری دسته جات تخم و شفیره آفت ابریشم بافناجور و از بین بردن آنها، توانستیم جمعیت این آفت را کاهش دهیم که خوشبختانه تا سال89 هیچگونه مشکلی با این آفت نداشتیم. وطن دوست ادامه داد: با برنامهای که درنظر گرفتیم از اواخر سالجاری با استفاده از شیوههای مکانیکی و همینطور استفاده از عوامل بیولوژیک و میکروبیولوژیک ازجمله محلول کشی BT امیدواریم بتوانیم جمعیت آفات را بهطور کامل کنترل کنیم؛ البته این کار نیاز به اعتبارات دولتی دارد.
به گفته وی عواملی ازجمله بارش باران سبب فعال شدن عوامل میکروبی و ویروسی شده که خود منجر به کنترل طبیعی لاروهای آفت خواهد شد. وطن دوست افزود: در حال حاضر سیکل زندگی آفت رو به اتمام است، لاروها تبدیل به شفیره شده و پروانههای کامل ظاهر شده و بهزودی درختان سبز و شکوفا خواهند شد. این گیاهپزشک هشدار داد: اگر طغیان آفت پروانه سفید چند سال متوالی تکرار شود باید با جنگل خداحافظی کرد.
منبع : همشهری آنلاین