اشتغال زنان از نگاه قرآن و سنت

[نورا]

تفاوت طبيعت مرد با زن



آفرينش زن از نگاه قرآن كريم: در زمينه آفرينش زن در سوره نساء خداوند مي فرمايد:

«خلقكم من نفس واحدة و خلق منها زوجها...»

«شما را از نفس واحدي خلق نمود و زوج او را از او پديد آورد.»
در آيه فوق مراد از «نفس واحده» آدم و مراد از «زوجها» حضرت حوا (عليها السلام) است كه پدر و مادر نسل انسانند.[ii]
بدين معني كه خداوند حضرت حوا را از جنس و نوع حضرت آدم آفريد يا به تعبير ديگر، مراد اين است كه گل آدم و حوا يكي است.

اما در تفسير كلمه «منها» بايد گفت، مفسران معتقدند، كه مراد از آن «من جنسها» است

​

​

 

[نورا]

پاسخ : اشتغال زنان از نگاه قرآن و سنت

تفاوت جسمي زن با مرد



مرد تقريباً از زن درشت اندام تر و بلند قدتر و صدايش كلفت تر و خشن تر است، رشد بدني مرد از زن سريع تر است حتي برخي معتقدند كه جنين پسر سريع تر از جنين دختر رشد مي كند. رشد عضلاني مرد و نيروي بدني او از زن بيش تر است. اما زن در مقابل بسياري از بيماري ها از مرد مقاوم تر است، دختر زودتر از پسر به سخن مي آيد و زودتر به مرحله بلوغ مي رسد. مغز مرد تقريباً از مغز زن بزرگتر است، ولي با در نظر گرفتن نسبت مغز به مجموع بدن، مغز زن از مغز مرد، بزرگ تر است، ريه مرد قدرت دم و بازدم بيش تري دارد، ضربان قلب زن از ضربان قلب مرد سريع تر است و تفاوت هاي عميق و دقيق تري كه روز به روز با پيشرفت علم، آشكارتر مي گردد


ادامه دارد.....

 

[نورا]

پاسخ : اشتغال زنان از نگاه قرآن و سنت

دیدگاه اسلام در مورد اشتغال زنان

به دو صورت مي توان نظر و ديدگاه اسلام را مورد اشتغال و تحصيل زنان تبيين نمود:

يكي اين كه به بيان حكم مسئله و فتواي فقهاي اسلام بسنده كنيم.

ديگر اين كه با نگاه تحقيقي به مسئله بنگريم و از اين رهگذر شائبه تبعيض و نگاه متفاوت به زن و مرد نيز پاسخ داده شود.

ابتدا با نگاه تحقيقي و مبنايي به پاسخ مي پردازيم سپس ديدگاه حضرت امام خميني(ره) اسلام شناس و فقيه فرزانه، هميشه جاويد شيعه را در مورد اشتغال و تحصيل زنان بيان خواهيم كرد.

تحقيق مسئله

- انسان موجودي است كه حقيقت او را، روح ملكوتي و خداگراي او تشكيل مي دهد. روح ملكوتي "مجرد" است و موجود مجرد نه زن است و نه مرد.

آيت الله جوادي آملي مي فرمايد: آن روح مجرد و ملكوتي كه بر محور "و نفحت فيه من روحي" آفريده شده، نه زن است و نه مرد بلكه موجودي است كه حيات و هستي اش در "تألّه" او تضمين شده است يعني "الانسان هو الحيّ المتأله". پس بر خلاف انديشة غربي ها كه انسان را حيوان ناطق معرفي مي كنند، قرآن هرگز انسان را حيوان ناطق نمي داند بلكه انسان را موجود زنده اي مي داند كه "حيات او در تألّه" او است و تأله يعني ذوب شدن و فاني گشتن در الهيت. اين انسان (بدون لحاظ ذكورت و انوثت) الهي مي انديشد، الهي عمل مي كند و از ناسوت تا لاهوت، و از ملك تا ملكوت و از طبيعت محسوس تا ماوراي آن كه كرانه و ساحلي براي آن نيست، همه را با "صبغة الهي" مي بيند.[1]


​

 

[نورا]

پاسخ : اشتغال زنان از نگاه قرآن و سنت

​

امام خميني (ره) مي فرمايد: براي زن ابعاد مختلفه است چنان كه براي مرد... . اين ورق صوري طبيعي،نازل ترين مرتبه انسان است... لكن از همين مرتبه نازل حركت به سوي كمال است. انسان موجودي متحرك است از مرتبه طبيعت تا مرتبه غيب، تا فنا بر الوهيت.[2]

قرآن در همه معارف و كمالات و فضايل اخلاقي،انسان را مخاطب قرار داده است نه ذكورت را شرط دانسته و نه انوثت را مانع. خود را "هدي للناس" راهنما و هدايت گر مردم معرفي مي كند.

زندگي پاكيزه و حيات طيبه را جزاي عمل و پاداش هر مرد و زني مي داند كه عمل صالح را از روي ايمان و به قصد تقرب به خدا انجام مي دهد و مي فرمايد: "من عمل صالحاً من ذكرٍ و إنثي و هو مؤمن فلنحينيّه حياة طيبة".[3] اين آيه و آيات مشابه آن[4] ناظر به اين معنا است كه روح نسبت به مرد و زن بودن مساوي است چون آن كس كه عامل معتقد است، روح است نه زن يا مرد.

- نكته ديگري كه بايد در آن دقت نمود اين است كه كمال انساني و مناصب اجرايي دو مقولة جدا از هم هستند.

چه اين كه انسانيتِ انسان و مدارج و مراتب كمال و رشد او به جان و روح او مربوط مي شود ولي مناصب اجرايي و فعاليت هاي اجتماعي به جسم و بدن مربوط مي گردد.
هر آن چه كمال است و به انسانيت انسان مربوط مي شود، در آن ذكورت و انوثت شرط نيست، و آن چه كه منصب اجرايي محسوب مي شود، در آن تناسب با ساختار بدن يعني مذكر و مؤنث مطرح است، مثلاً فقاهت و اجتهاد يا فراگيري علوم مورد نياز بشر كمال است. هر يك از زن و مرد مي توانند كمال كسب كنند و فقيه، مجتهد، فيلسوف و ... در يكي از رشته هاي علمي گردند كه پيامبر اكرم) فرمود: "طلب العلم فريضة علي كل مسلم و مسلمة".

 

[نورا]

پاسخ : اشتغال زنان از نگاه قرآن و سنت

آيت الله جوادي آملي مي فرمايد: "قضاوت و مرجعيت منصب است نه كمال، و خداوند كارهاي اجرايي را متناسب با ساختار وجودي انسان تقسيم كرده است. حتّي نبوت و رسالت كارهاي اجرايي است. پشتوانة اين ها "ولايت" است.
ممكن است بانويي چون صديقه طاهره چنان تربيت شود و صاحب كمال معنوي گردد كه از انبيا بالاتر گردد.[5]

به بيان ديگر: اصل ولايت پشتوانة نبوت و رسالت است كه بين زن و مرد مشترك است. اصل تحصيل علم و معرفت و اصل اجتهاد و فقاهت و اصل عرفان و فلسفه و ... كمال است كه زن و مرد در آن مساوي هستند. امّا شغل ها و مناصب و فعاليت هاي اجتماعي، كه به هيچ وجه نمي توانند نمايانگر كمال باشند، بر حسب ساختار بدن و شرايط و نياز تقسيم مي شود.

 

[نورا]

پاسخ : اشتغال زنان از نگاه قرآن و سنت

ديدگاه امام خميني در مورد اشتغال و تحصيل زنان:

امام مي فرمايند: "از نظر حقوق انساني تفاوتي بين زن و مرد نيست زيرا كه هر دو انسانند".[6]

بر پايه ديدگاه يكسان نگري زن و مرد است كه مي فرمايد: "در علم و تقوا كوشش كنيد كه علم به هيچ كس انحصار ندارد. علم مال همه است"[7]

در وصيت نامه سياسي الهي خويش مي فرمايد: "ما مفتخريم كه بانوان و زنان پير و جوان و خُرد و كلان در صحنه هاي فرهنگي و اقتصادي و نظامي حاضر و همدوش مردان يا بهتر از آنان، در راه تعالي اسلام و مقاصد قرآن كريم فعاليت دارند".

خطاب به زن ها فرمود: "همان طوري كه مردها در جبهةعلمي و فرهنگي مشغول هستند، شما (زن ها) هم بايد مشغول باشيد".[38]

براي تشويق بانوان به توسعه دامنه علوم و توانايي هاي علمي مي فرمايد: "حالا طوري شده است كه خانم ها همدوش با ساير برادران در تحصيل علم و عرفان و فلسفه و تمام شُعب علم و انشاء الله صنعت، فعاليت مي كنند.[9]

تذکر : اصلي را كه لازم است در پايان به آن توجه شود اين است كه سازمان خانواده مانند هر سازمان ديگري نيازمند به مديريت است. اسلام بر اساس رعايت "اصل تناسب ساختار" مديريت را به عهده مرد نهاده است. بنابراين لازم است زن براي اشتغال خارج از منزل، موافقت شوهر را در هنگام ازدواج و خواندن عقد يا بعد از آن، داشته باشد.

پي نوشت :
[1] مجموعة مقالات دفاع از حقوق زنان، ص 12، ناشر مؤسسه فرهنگي طه.
[2] سيد ضياء مرتضوي، امام خميني و الگوهاي دين شناختي در مسايل زنان.
[3] نحل (16) آية97.
[4] مثل آيه 40 مؤمن و 124 نساء.
[5] مجموع مقالات دفاع از حقوق زنان.
[6] سيد ضياء مرتضوي، امام خميني و الگوهاي دين شناختي در مسايل زنان، ص 40.
[7] همان، ص 46.
[8] همان، ص 111.
[9] همان، ص 128.