[h=2][/h]
بشارت
از علي (عليهالسلام) روايت شده است: «وقتي كه «بسم الله الرحمن الرحيم» بر پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) نازل شد، آن حضرت فرمود: اولين بار كه اين آيه بر حضرت آدم نازل شد فرمود: «تا زماني كه فرزندان من اين آيه را قرائت كنند از عذاب (الهي) در امان خواهند بود».[1]
نور دلها
«بسم الله» نور دل دوستان است، آيينه جان عارفان است، چراغ سينه موحدان است، آسايش رنجوران و مرهم خستگان است، شفاي درد و طبيب بيمار دلان است.[2]
سوگند مقدس
جابر بن عبد الله انصاري ميگويد: هنگامي كه «بسم الله الرحمن الرحيم» نازل شد، ابر به سوي مشرق گريخت و باد آرام گرفت و دريا طوفاني شد و حيوانات گوش فرا دادند و شيطانها از آسمان رانده شدند و خداي متعال به عزت و جلالش سوگند ياد كرد كه
«بسم الله» بر هر چه خوانده شد خداوند آن را با بركت گرداند.[3]
درس اول
امام باقر (عليهالسلام) فرمود: چون حضرت عيسي (علي نبينا و آله و عليه السلام) متولد شد به سرعت رشد كرد تا آن جا كه در هفت ماهگي، مادرش دست او را گرفت و نزد معلم برد. در ابتداي تعليم، معلم گفت: «بسم الله الرحمن الرحيم» و عيسي (علي نبينا و آله و عليه السلام) آن را تكرار كرد... .[4]
نامي شگفت
در كتاب «تفسير فاتحة الكتاب» در بحث مربوط به «بسم الله الرحمن الرحيم» از «مفاتيح الغيب» نقل شده است كه: يكي از خواص اسم «الله» جل جلاله اين است كه چون الف آن را حذف كنند «لله» باقي بماند و اين هم مختص خداي سبحان است «لله الامر من قبل و من بعد»[5] اگر لام اول «لله» را بيفكنند، «له» ميماند، آن نيز مخصوص حق تعالي است، زيرا غير خدا مالكيت حقيقي ندارند «له الملك و له الحمد»[6] و اگر لام «له» را حذف كنند، آن نيز بر ذات او دلالت دارد، مانند «هو» در «قل هو الله احد[7]».[8]
شهر رحمت
پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) فرمود: در بهشت شهري است به نام «مدينة الرحمه» كه بي نهايت زيباست، هر كه به آن رسيد از زحمت رست و به رحمت پيوست. در آن شهر خانهاي است به نام «بيت الجلال» كه درهاي بسيار دارد و كليد درهاي آن
«بسم الله الرحمن الرحيم» است. چون بنده مؤمن بسم الله را با اخلاص بر زبان راند درها باز شود و از سوي خداوند ندا شود كه مُلك اين خانه و ولايت اين شهر را به تو سپرديم.[9]
سه هزار نام در سه نام
بعضي گفتهاند: «خداي متعال سه هزار نام دارد، هزار نام مخصوص فرشتگان مقرب است كه آنان ميدانند؛ هزار نام مخصوص پيامبران و نهصد و نود و نه نام مربوط به امتهاست. خداي سبحان از آن سه هزار نام يك نام را براي خود برگزيده و هيچ ملك مقرب و نبي مرسلي از آن خبر ندارد و اين اسم را مخزون سر مكنون گويند.
از آن نهصد و نود و نه اسم كه سهم امتهاست سيصد اسم در «تورات» ذكر شده است و سيصد اسم در «زبور» و سيصد نام در «انجيل» و نود و نه اسم در «قرآن» و چون امت محمد (صلي الله عليه و آله) بهترين امتهاست خداوند مجموع معاني آن سه هزار نام را در سه اسم خود كه در «بسم الله الرحمن الرحيم» (= الله، رحمن، رحيم) وجود دارد به وديعت نهاده و هر يك را به معناي هزار اسم خود قرار داده و به امت اسلام ارزاني داشته تا هر بندهاي كه اين اسم و معناي آنها را بداند چنان باشد كه تمامي نامهاي خداوند را خوانده و دانسته است.
[1] - اسرار الصلوة (ملكي تبريزي)، ص 226.
[2] - كشف الاسرار، ج 4، ص 9.
[3] - جامع الاخبار و الآثار (كتاب القرآن): ج 2، ص 75.
[4] - امالي صدوق (رحمه الله): ص 316، مجلس 52 ـ سفينة البحار، ج 1، ص 58 (بجد).
[5] - روم (30) آيه 4.
[6] - تغابن: (64) آيه 1.
[7] - اخلاص (112) آيه 1.
[8] - تفسير فاتحه الكتاب (با تعليق و تصحيح آشتياني) ص 54 ـ 55. نيز بنگريد به: منهاج النجاة في تفسير الصلوة، ج 1،
ص 249 ـ 250.
[9] - كشف الاسرار و عدة الابرار، ج 9، ص 216.
[10] - تفسير فاتحة الكتاب (با تعليق و تصحيح آشتياني) ص 66 ـ 67.
از علي (عليهالسلام) روايت شده است: «وقتي كه «بسم الله الرحمن الرحيم» بر پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) نازل شد، آن حضرت فرمود: اولين بار كه اين آيه بر حضرت آدم نازل شد فرمود: «تا زماني كه فرزندان من اين آيه را قرائت كنند از عذاب (الهي) در امان خواهند بود».[1]
نور دلها
«بسم الله» نور دل دوستان است، آيينه جان عارفان است، چراغ سينه موحدان است، آسايش رنجوران و مرهم خستگان است، شفاي درد و طبيب بيمار دلان است.[2]
سوگند مقدس
جابر بن عبد الله انصاري ميگويد: هنگامي كه «بسم الله الرحمن الرحيم» نازل شد، ابر به سوي مشرق گريخت و باد آرام گرفت و دريا طوفاني شد و حيوانات گوش فرا دادند و شيطانها از آسمان رانده شدند و خداي متعال به عزت و جلالش سوگند ياد كرد كه
«بسم الله» بر هر چه خوانده شد خداوند آن را با بركت گرداند.[3]
درس اول
امام باقر (عليهالسلام) فرمود: چون حضرت عيسي (علي نبينا و آله و عليه السلام) متولد شد به سرعت رشد كرد تا آن جا كه در هفت ماهگي، مادرش دست او را گرفت و نزد معلم برد. در ابتداي تعليم، معلم گفت: «بسم الله الرحمن الرحيم» و عيسي (علي نبينا و آله و عليه السلام) آن را تكرار كرد... .[4]
نامي شگفت
در كتاب «تفسير فاتحة الكتاب» در بحث مربوط به «بسم الله الرحمن الرحيم» از «مفاتيح الغيب» نقل شده است كه: يكي از خواص اسم «الله» جل جلاله اين است كه چون الف آن را حذف كنند «لله» باقي بماند و اين هم مختص خداي سبحان است «لله الامر من قبل و من بعد»[5] اگر لام اول «لله» را بيفكنند، «له» ميماند، آن نيز مخصوص حق تعالي است، زيرا غير خدا مالكيت حقيقي ندارند «له الملك و له الحمد»[6] و اگر لام «له» را حذف كنند، آن نيز بر ذات او دلالت دارد، مانند «هو» در «قل هو الله احد[7]».[8]
شهر رحمت
پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) فرمود: در بهشت شهري است به نام «مدينة الرحمه» كه بي نهايت زيباست، هر كه به آن رسيد از زحمت رست و به رحمت پيوست. در آن شهر خانهاي است به نام «بيت الجلال» كه درهاي بسيار دارد و كليد درهاي آن
«بسم الله الرحمن الرحيم» است. چون بنده مؤمن بسم الله را با اخلاص بر زبان راند درها باز شود و از سوي خداوند ندا شود كه مُلك اين خانه و ولايت اين شهر را به تو سپرديم.[9]
سه هزار نام در سه نام
بعضي گفتهاند: «خداي متعال سه هزار نام دارد، هزار نام مخصوص فرشتگان مقرب است كه آنان ميدانند؛ هزار نام مخصوص پيامبران و نهصد و نود و نه نام مربوط به امتهاست. خداي سبحان از آن سه هزار نام يك نام را براي خود برگزيده و هيچ ملك مقرب و نبي مرسلي از آن خبر ندارد و اين اسم را مخزون سر مكنون گويند.
از آن نهصد و نود و نه اسم كه سهم امتهاست سيصد اسم در «تورات» ذكر شده است و سيصد اسم در «زبور» و سيصد نام در «انجيل» و نود و نه اسم در «قرآن» و چون امت محمد (صلي الله عليه و آله) بهترين امتهاست خداوند مجموع معاني آن سه هزار نام را در سه اسم خود كه در «بسم الله الرحمن الرحيم» (= الله، رحمن، رحيم) وجود دارد به وديعت نهاده و هر يك را به معناي هزار اسم خود قرار داده و به امت اسلام ارزاني داشته تا هر بندهاي كه اين اسم و معناي آنها را بداند چنان باشد كه تمامي نامهاي خداوند را خوانده و دانسته است.
[1] - اسرار الصلوة (ملكي تبريزي)، ص 226.
[2] - كشف الاسرار، ج 4، ص 9.
[3] - جامع الاخبار و الآثار (كتاب القرآن): ج 2، ص 75.
[4] - امالي صدوق (رحمه الله): ص 316، مجلس 52 ـ سفينة البحار، ج 1، ص 58 (بجد).
[5] - روم (30) آيه 4.
[6] - تغابن: (64) آيه 1.
[7] - اخلاص (112) آيه 1.
[8] - تفسير فاتحه الكتاب (با تعليق و تصحيح آشتياني) ص 54 ـ 55. نيز بنگريد به: منهاج النجاة في تفسير الصلوة، ج 1،
ص 249 ـ 250.
[9] - كشف الاسرار و عدة الابرار، ج 9، ص 216.
[10] - تفسير فاتحة الكتاب (با تعليق و تصحيح آشتياني) ص 66 ـ 67.