سالبوتامول جزء داروهای گشادکننده مجاری هوایی می باشد. کاربرد اصلی این دارو در پیشگیری و درمان تنگی نفس در بیماران مبتلا به آسم می باشد. علاوه بر این سالبوتامول در بیماران دچار آسم ورزشی، برونشیت مزمن، آمفیزم و سایر بیماری هایی که موجب اشکال در تنفس می شوند، نیز استفاده می شود. اصولا سالبوتامول با شل کردن عضلات جدار مجاری هوایی و در نتیجه باز کردن آنها باعث تسهیل تنفس می گردد. سالبوتامول به شکل اسپری، شربت، محلول استنشاقی، قرص و تزریق تولید می شود.
سالبوتامول داروی بدون نسخه نیست. بسته به مشکل شما پزشک معالج دوزاژ بخصوصی از دارو را تجویز می کند. سالبوتامول فقط برای تسکین علایم شما تجویز شده است و به هیچ وجه سبب علاج بیماری شما نمی شود. سالبوتامول را دقیقا مطابق با دستور پزشک خود مصرف و از تغییر دوز یا قطع مصرف آن بدون مشورت با پزشک جدا پرهیز نمایید. ضمنا دستورات داخل بسته دارو را نیز به دقت مطالعه کنید. اسپری سالبوتامول برای پیشگیری و نیز درمان حملات تنگی نفس بکار می رود. اگر پزشک شما این دارو را جهت پیشگیری از بروز آسم ورزشی تجویز کرده است، لازم است که دارو را 15 تا 20 دقیقه قبل از شروع ورزش استفاده نمایید. چگونگی مصرف اسپری: قبل از هر بار استفاده، اسپری را به خوبی تکان دهید. یک نفس عمیق بکشید و سپس بطور کامل بازدم کنید. سپس، قسمت دهانی اسپری را کاملا در دهان قرار دهید و با کمک دندان ها آن را ثابت نگهدارید. بعد در حالی که یک نفس عمیق می کشید، اسپری را فشار دهید تا یک پاف از سالبوتامول وارد حلق شما شود. حال نفس خود را لااقل 5 تا 10 ثانیه حبس کنید و بعد بطور معمولی نفس بکشید. اگر پزشک از شما خواسته است که هر بار دو پاف از دارو را استنشاق نمایید، پاف دوم را حداقل 1 تا2 دقیقه بعد استنشاق کنید. پس از هر بار مصرف دارو، دهان خود را به خوبی با آب بشویید. هشدار: هنگام فشار دادن اسپری اطمینان حاصل کنید که دارو وارد حلق شما می شود و به زبان یا دندان های شما برخورد نمی کند. اگر برای کودک خود از اسپری استفاده می کنید، می توانید حین اسپری کردن دارو، بینی وی را بگیرید تا دارو فقط وارد حلق وی گردد. اگر پزشک برای شما محلول استنشاقی دارو را تجویز کرده است، باید از یک نبولایزر (وسیله ای که دارو را به بخار تبدیل می کند) استفاده کنید. از پزشک یا داروساز در خصوص چگونگی استفاده از این وسیله سوال نمایید.
در صورت فراموش کردن یک دوز سالبوتامول، به محض به خاطر آوردن دوز فراموش شده آن را مصرف کنید. اما اگر تقریبا زمان نوبت بعدی رسیده است، نوبت فراموش شده را رها کرده، طبق برنامه منظم خود عمل کنید. هرگز مقدار دارو را دو برابر نکنید.
نکات زیر را به پزشک خود اطلاع دهید: • به سالبوتامول یا هر داروی دیگری حساسیت دارید. • دارویی مصرف می کنید، اعم از داروهای با نسخه یا بی نسخه، بخصوص داروهایی که برای مشکل تنفسی خود و نیز هر نوع داروی استنشاقی که استفاده می کنید و داروهای مقابل: داروهای ضدافسردگی (همچون فلوکستین و کلومیپرامین)، مسدود کننده های بتا مثل آتنولول، متوپرولول و پروپرانولول؛ سایمتیدین، قرص های رژیمی، دیگوکسین و هر نوع داروی ضدآریتمی (ضربان نامنظم قلب)، دیورتیک ها (داروهای ادرارآور مثل فروسماید و هیدروکلروتیازید)، افدرین، ارگوتامین، داروهای درمان سرماخوردگی یا آلرژی، نارکوتیک ها مثل کدئین، فنلزین، فنیل افرین، پسودوافدرین، سلژیلین، استروئیدها (همچون پردنیزولون یا دگزامتازون)، تئوفیلین، ترانیل سیپرومین، ویتامین ها، مکمل ها و داروهای گیاهی. • مبتلا به این بیماری ها هستید یا سابقه ابتلا به آنها را دارید: بیماری قلبی، کبدی یا کلیوی، آریتمی، فشار خون بالا، دیابت، هیپرتیروئیدیسم (بیش فعالی غده تیروئید)، صرع و میگرن. • قصد انجام عمل جراحی اعم از اعمال دندانپزشکی دارید.
سالبوتامول ممکن است سبب بروز برخی عوارض ناخواسته شود. در صورت شدت یا ازمان علایم یا نشانه های زیر با پزشک خود مشورت کنید: سردرد، سرگیجه، عصبی شدن، لرزش، هیجان پذیری، مشکلات خواب، سرفه، خونریزی از بینی، گرگرفتگی، تغییر اشتها، استفراغ، ناراحتی معده، کرامپ های عضلانی، خشکی دهان و سوزش حلق (در صورت مصرف اشکال استنشاقی). اما اگر دچار هر یک از علایم یا نشانه های زیر شدید، بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید: ضربان قلب تند یا نامنظم، درد یا ناراحتی سینه، بثورات جلدی، کهیر و خارش، تورم صورت، زبان، لب ها یا گلو، تنفس مشکل، خشونت صدا و اشکال در بلع.
سالبوتامول را در بسته مخصوص آن، کاملا پوشیده و دور از دسترس اطفال نگهدارید. دارو باید در دمای اتاق، دور از نور مستقیم، حرارت زیاد و رطوبت نگهداری شود. با گذشتن از تاریخ اعتبار یا نیاز به دارو، آن را دور بریزید. از سوراخ کردن اسپری و نیز از انداختن آن در آتش خودداری کنید.
در صورت مسمومیت یا فزون دوز به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه کنید و حتما بسته دارو را همراه داشته باشید. برخی از علایم مهم فزون دوز عبارتند از: تندی یا ضربان نامنظم قلب، درد سینه، سردرد، سرگیجه، خستگی شدید، لرزش، بی خوابی، تشنج، خشکی دهان و درد معده.
• مصرف همزمان سالبوتامول و دیگوکسین، احتمال بروز آریتمی قلبی را در پی دارد. استفاده از مسدود کننده های بتا مثل آتنولول، متوپرولول و پروپرانولول همراه با سالبوتامول، اثرات این دارو را کم می کند. به علاوه در صورت ابتلا به آسم، از مصرف پروپرانولول جدا پرهیز نمایید. • مصرف آلکاوئیدهای ارگوت (همچون ارگوتامین و سوماتریپتان که در درمان میگرن بکار می روند) در کنار سالبوتامول، ممکن است سبب افزایش شدید فشار خون شود.
• مصرف سالبوتامول در کودکان بی خطر است، اما این کار باید تحت نظر پزشک صورت گیرد. • گزارشی مبنی بر خطر مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی وجود ندارد. هرچند، در صورت بارداری، قصد حامله شدن و یا شیردهی به طفل خود حتما با پزشک مشورت کنید.
