اگر یک سال(دوازده ماه) را مسیر کمال در نظر بگیریم هر ماه ارزش و جایگاه خود را دارد اما در میان ماه ها سه ماه مبارک رجب ،شعبان و رمضان فضیلت ویژه ای دارند.
کسی که لحظه ها و روزهای عمرش را فرصتی برای رسیدن به مقصد می داند و هر "ماه" را مرحله ای از رشد، اگر 6 ماه اول سال قمری را هم بدون توجه و همراه با غفلت سپری کرده باشد در این سه ماه شریف بی اعتنا نخواهد بود و حرمت ویژه آنها را نگه خواهد داشت
ماه رجب ماه حرکت است
ماه رجب ماه حرکت است یعنی:
متمایز کردن رفتار و کردار و حتی افکار خویش نسبت به سایر ماه ها.
ماه طریقت است یعنی:
گام نهادن در وادی فضیلت ها و نافله ها. در خبر است حرکت کشتی نوح در روز اول ماه رجب بوده است. یعنی ای انسان بی خبر از بلا و مشغول به دنیا و ای غافل از طوفان سهمگین و ظلمانی جهالت ها حرکت کن و خود را به کشتی طریقت برسان تا به ساحل نجات اندیشه کنی.
رجب ماه خیزش است یعنی:
جوان مردباش و برخیز و اراده کن و قدم بردار تا به "مبعث" برسی. ماه رجب مختص به امت اسلام است.
اول: وجود نظم در امور و رعایت تقوای الهی و ترک مکروهات و ادای مستحبات است. (مستحب از حب است یعنی انجام آنچه که محبوب فطرت است)
دوم: مراقبه است یعنی هر لحظه به یاد خدا بودن. اگر انسان به فکر خود و نفس خود باشد و خدا را فراموش نماید به راه های دیگر خواهد رفت و این لازمه طبیعت آدمی و خاستگاه غرایز بشری است. با یاد خداست که انسان از حیطه ی نفسانیت خارج شده و به آرامش فطری می رسد. فرموده اند برای مراقبه زمزمه (مناجات شاکین) صحیفه سجادیه مفید است.
سوم: مشارطه است یعنی شرایط خود را به خدا عرضه کردن و صادقانه وضعیت فعلی خویش را بیان داشتن مثل کسی که در دنیا جز او کسی را ندارد. بیان حال هر قدر صادقانه باشد مشارطه قرین توفیق بوده و جوابش را خواهد شنید که نشانه آن نیز انقلاب درونی و حال گریه وزاری است.
گفته اند دل شب و وقت سحر، آنگاه که همه در خواب نازند گاه مشارطه است و انجام محاسبه یعنی حساب اعمال خود را به خدا عرضه کنیم. همه خوبی ها و بدی ها را. حضرت امام صادق (ع) فرموده اند: آنگاه بر بستر خواب رفتی نگاه کن که در اندرون چه ریختی و در آن روز چه کسب کردی و بیاد داشته باش که معاد در پیش داری و تو نیز خواهی رفت و نیز فرموده اند: در آخر نیز خویشتن را سرزنش نماید تا از خدا طلب رفع عیوب و نقص هایش را بنماید اگر دید عملی خوب است شکر خدا را کند و طلب افزایش آن و اگر بد است طلب غفران نماید.
چهارم: محاسبه است. کسی که اهل محاسبه نیست چگونه می تواند مراقبه داشته باشد؟ آنکس که حساب اعمال خود را نداشته باشد چطور از رذیلت ها هجرت خواهد کرد؟! شخصی که عملکردش را نقد ننماید، چگونه در مسیر رشد قرار خواهد گرفت؟ لذا فرموده اند: از ما نیست کسی که هر روز به حساب نفس خود نرسد.
