♦♦♦♦ حـــج در نهج البلاغــــــــــــه ♦♦♦♦

گمنام

ناظر کل
پرسنل مدیریت
"ناظر کل"

حج و رفع نیاز محتاجان


«وَلاَ تَحْجُبَنِّ ذَا حَاجَةٍ عَنْ لِقَائِکَ بِهَا».(نامه 67)

«و (در حج) هیچ نیازمندی را از دیدار خود محروم مگردان.»

ابو احمد از صحابه خاص امام صادق علیه السلام گوید: با امام صادق علیه السلام مشغول طواف بودم، دستش به دست من بود، مردی پیش آمد و از من حاجتی خواست، اشاره کردم آنجا باش تا فارغ شوم.

فرمود: کیست؟

گفتم: مردی است، از من حاجتی خواست.

فرمود: مسلمان است؟

گفتم: بلی.

فرمود: برو نیازش را برآور.

گفتم: طواف را قطع کنم؟

فرمود: بلی.

گفتم: گرچه واجب باشد؟

فرمود: بلی، گرچه واجب باشد. هرکه در پی نیاز مسلمان رفت، خداوند برایش هزار هزارحسنه بنویسد و از او هزار هزار سیّئه وگناه بزداید وبرایش هزار هزاردرجه بالا ببرد.(12)



حج، وسیله امتحان مردمان


«فَجَعَلَهَا بَیْتَهُ الْحَرَامَ... ابْتِلاَءً عَظِیماً، وَامْتِحَاناً شَدِیداًوَاخْتِبَاراً مُبِیناً».(خطبه 192)

«پس آن را بیت محترم خویش قرار داد... (و حج آن را) آزمونی بزرگ و امتحانی سخت و آزمایشی آشکار.»

حج وسیله امتحان ایمان مردمان از حضرت آدم علیه السلام تا پایان انسان ها است؛ امتحانی که به فرموده آن بزرگوار بسیار بزرگ و سخت خواهد بود.

و حضرت در این خطبه، سه نوع آزمون الهی را بیان می کند.



حج، وسیله خلوص


«فَجَعَلَهَا بَیْتَهُ الْحَرَامَ... وَتَمْحِیصاً بَلِیغاً».(خطبه 192)

«پس آن را خانه محترم خویش قرار داد (و حج آن را)... برای پاکسازی و خالص شدن.»

زائر بیت اللّه الحرام با تحمّل سختی های سفر و طیّ راه های پر مشقت و اقدام به این عبادت الهی، تأثیرات ارزشمندی را در پاکسازی دل، از هر آنچه غیر خداست، به دست می آورد و با حجّی مقبول بر خلوص دل می افزاید و صفای باطن را تحصیل و به ارمغان می برد.



حج، وعده گاه آمرزش الهی


«وَفَرَضَ عَلیْکُمْ حَجَّ بَیْتِهِ الحَرَامِ... وَیَتَبَادَرُونَ عِنْدَهُ مَوْعِدَ مَغْفِرَتِهِ» .(خطبه 1)

«و خداوند حجّ خانه محترم خویش را بر شما واجب نمود... (و دعوت شوندگان)... به سوی وعدگاه آمرزش الهی می شتابند.»

به فرمایش حضرت، خانه خدا، وعدگاه آمرزش الهی است، وحضرت باری تعالی عفو و آمرزش خود را به حاجیان خانه اش وعده فرموده است.
 

گمنام

ناظر کل
پرسنل مدیریت
"ناظر کل"

حجّ معنوی

«فَجَعَلَهَا بَیْتَهُ الْحَرَامَ... تَهْوِی إِلَیْهِ ثِمَارُ الأَفْئِدَةِ».(خطبه 192)

«خداوند آن (کعبه) را خانه محترم خویش قرار داد که... انسان ها به سوی آن با میوه دل ها [عشق] روی می آورند.»

حج، سرشار از جلوه های معنوی و درسهای بزرگ عرفانی و نمادهای پرشکوهی از رابطه عاشقانه بنده با معبود خویش است.

لذا به فرموده حضرت، عاشقان بیت اللّه ، با این خصوصیت رو سوی خانه دوست می نمایند.


حِــرا

«وَلَقَدْکَانَ [رَسُولُ اللّه ِ] یُجَاوِرُ فِی کُلِّ سَنَةٍ بِحِرَاءَ فَأَرَاهُ، وَلاَیَرَاهُ غَیْرِی».(خطبه 192)

«همانا پیامبر صلی الله علیه و آله چند ماه از سال را در غار حِرا می گذراند و تنها من او را مشاهده می کردم و کسی جز من او را نمی دید.»

حِرا نام غاری است در جبل النور یا کوه حِرا، در فاصله 6 کیلومتری مکّه. این غار خلوتگاه پیامبر صلی الله علیه و آله در سال های قبل از بعثت بوده و آیات نخست قرآن در آنجا بر پیامبر صلی الله علیه و آله نازل شده است.



حفظ اموال کعبه:

وکَانَ حَلْیُ الْکَعْبَةِ فِیها یَوْمَئِذٍ، فَتَرکَهُ اللّه عَلَی حالِهِ... فَأقَرَّهُ حَیْثُ أَقَرَّهُ اللّه وَرَسُولُهُ».(حکمت 270)

«وامّا زیورهای کعبه از اموالی بودند که خداوند آن را به حال خود گذاشت تو نیز آن را به حال خود واگذار، همانطور که خداوند و پیامبرش آن را به حال خود گذاشتند.»

در این بیان، حضرت بر حفظ زیورهای کعبه و عدم مصرف آن در امورِ دیگر تأکید می کند. چه بسا با تعمیم آن، حفظ استقلال مالی کعبه و مصرف وجوهات آن را در راه توسعه و گسترش خود حرم و اماکن وابسته به آن بتوان نتیجه گرفت.



حکومت اسلامی و خانه خدا

«وَاللّهَ اللّهَ فِی بَیْتِ رَبِّکُمْ، لاَ تُخَلُّوهُ مَا بَقِیتُمْ».(نامه 47)

«خدا را، خدا را، درباره خانه خدا، که تا زنده هستید آن را خالی مگذارید.»

این بیان قسمتی از وصیت آن حضرت در واپسین لحظات زندگی است به فرزندانش که در این نامه، حضرت لزوم اهمّیت برپایی هر چه باشکوهتر حج و وظیفه حکومت اسلامی را در تقویت این عبادت مهم الهی، بیان می کند، امّا با همه تشویق، اگر مردم به حج راغب نگشتند، بر امام مسلمین و حکومت اسلامی است که با اعزام آنان به حج، مخارج سفر آنان را تأمین کند.



............


1 . میزان الحکمه، ج2، ص266

2 . وافی، ج2، کتاب الحجّ.

3 . آل عمران: 97

4 . مائده: 96

5 . ابراهیم: 36

6 . کافی، ج4، ص252

7 . احیاء العلوم، ج1، ص240

8 . فصلنامه «میقات حج»، ش7

9 . فصلنامه «میقات حج»، شماره 1

10 . حج: 27

11 . بحار، ج43، ص158

12 . کافی، ج4، ص415
 
بالا