در سال های دهه هفتاد جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران از تانکی رونمایی کرد که آن را ذوالفقار ایران می خواند. نسل اول حرف چندانی برای گفتن نداشت اما برای شروع مناسب به نظر میرسید.
نسل دوم آن نیز مدتی بعد پدیدار شد ، تا آن که چند سال پیش بود که ذوالفقار 3 به صورت مداوم در رژه های 29 فروردین و 31 شهریور به نمایش در آمد. از همان ابتدا به دلیل آنکه هیچ صبحتی از آن به میان نیامده بود، طبق معمول بحث های مفصل و بعضا غیر منصفانه ای در مورد این تانک ارائه شد. در این بین بودند برخی که این تانک را قدرتمند تر از آبرامز و لئوپارد می دانستند و برخی هم کم تر از تی 72 یا حتی ماکتی برای نمایش و فریب. در هر حال چندی پیش به مناسبت دهه فجر پس از گذشت در حدود بیست سال از ساخت نسل اول ، نسل جدید تانک ذوالفقار ایران رونمایی شد و با پخش تصاویر حرکت و شلیک موفقیت آمیزخود بسیاری از شبهات را از بین برد و ایضا به وجود آورد! مقاله زیر سعی در بررسی نسل جدید این تانک دارد و تلاش شده تا جایی که می شود منصفانه و بدون بزرگ و کوچک نمایی به بررسی و تحلیل آن بپردازد.
طراحی ذوالفقار ترکیبی از طراحی غربی با شرقی است. از نظر طراحی سطوح مختلف شاسی و برجک ، ذوالفقار شباهت بسیاری به تانک آبرامز امریکایی دارد به گونه ای که همچون آبرامز از برجکی با طراحی چند ضلعی و کشیده بهره میبرد اما از نظر طراحی فضای داخلی برجک و نحوه قرارگیری جایگاه های توپچی و فرمانده مشابه تانک تی 72 روسی است به طوری که جایگاه فرمانده در سمت راست برجک و جایگاه توپچی در سمت چپ برجک قرار گرفته است. با توجه به اندازه گیری حدودی ابعاد تانک ذوالفقار 3 با استفاده از نرم افزار Digimizer ، این تانک ارتفاعی در حدود 2.65 متر(از زمین تا لبه برجک) ، طولی در حدود 8 متر (بدون احتساب طول لوله توپ) و عرضی در حدود 3.6 متر دارد. وزن این تانک نیز در حدود 50 تن تخمین زده میشود که از این نظر سنگین تر از تی 72 و سبک تر از آبرامز خواهد بود. در مورد زره تانک ذوالفقار 3 تنها موردی که مسئولان بدان اشاره داشته اند استفاده از زره ساندویچی (چند لایه ای) بوده است که طراحی چند ضلعی با سطوح صاف برجک به منظور رفع مشکل شکل دهی این نوع از زره میتواند اثباتی بر این گفته باشد.
ابعاد حدودی تانک ذوالفقار
محل قرارگیری جایگاه های خدمه و سایر بخش های داخلی برجک
با توجه به مشخص شدن نوع زره تانک ذوالفقار ما میتوانیم احتمالاتی را در زمینه ترکیب این زره مطرح کنیم. تانک ذوالفقار نیز همچون تانک های مدرن که از زره چند لایه کامپوزیتی برخوردارند دارای زرهی متشکل از دو بخش پوسته و هسته است. بخش پوسته از فولاد و بخش هسته از ترکیبی از صفحات فولادی ، سرامیکی ، پلیمری و سایر مواد مقاوم در دسترس و قابل تولید ساخته شده است. ایران از جمله تولید کنندگان عمده فولاد است پس در تامین این ماده مشکلی وجود ندارد ، صفحات سرامیکی و پلیمری (از نوع پلی اتیلن) نیز به منظور استفاده در جلیقه های ضد گلوله و ساخت زره سبک برای برخی از خودرو های نظامی توسط صنایع وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو های مسلح ساخته میشوند. به جز زره کامپوزیتی ، زره دیگری که میتوان برای تانک ذوالفقار در نظر گرفت زره واکنشگر انفجاری (ERA) است. به عنوان مثال زره واکنشگری همچون کنتاکت 5 روسی که ساخت آن برای ایران کار دشواری نیست میتواند حفاظتی در حدود 600 میلیمتر در برابر پرتابه های انرژی شیمیایی و 250 میلیمتر در برابر پرتابه های انرژی جنبشی به تانک اضافه کند که میزان قابل توجهی است.
نسل دوم آن نیز مدتی بعد پدیدار شد ، تا آن که چند سال پیش بود که ذوالفقار 3 به صورت مداوم در رژه های 29 فروردین و 31 شهریور به نمایش در آمد. از همان ابتدا به دلیل آنکه هیچ صبحتی از آن به میان نیامده بود، طبق معمول بحث های مفصل و بعضا غیر منصفانه ای در مورد این تانک ارائه شد. در این بین بودند برخی که این تانک را قدرتمند تر از آبرامز و لئوپارد می دانستند و برخی هم کم تر از تی 72 یا حتی ماکتی برای نمایش و فریب. در هر حال چندی پیش به مناسبت دهه فجر پس از گذشت در حدود بیست سال از ساخت نسل اول ، نسل جدید تانک ذوالفقار ایران رونمایی شد و با پخش تصاویر حرکت و شلیک موفقیت آمیزخود بسیاری از شبهات را از بین برد و ایضا به وجود آورد! مقاله زیر سعی در بررسی نسل جدید این تانک دارد و تلاش شده تا جایی که می شود منصفانه و بدون بزرگ و کوچک نمایی به بررسی و تحلیل آن بپردازد.
طراحی ذوالفقار ترکیبی از طراحی غربی با شرقی است. از نظر طراحی سطوح مختلف شاسی و برجک ، ذوالفقار شباهت بسیاری به تانک آبرامز امریکایی دارد به گونه ای که همچون آبرامز از برجکی با طراحی چند ضلعی و کشیده بهره میبرد اما از نظر طراحی فضای داخلی برجک و نحوه قرارگیری جایگاه های توپچی و فرمانده مشابه تانک تی 72 روسی است به طوری که جایگاه فرمانده در سمت راست برجک و جایگاه توپچی در سمت چپ برجک قرار گرفته است. با توجه به اندازه گیری حدودی ابعاد تانک ذوالفقار 3 با استفاده از نرم افزار Digimizer ، این تانک ارتفاعی در حدود 2.65 متر(از زمین تا لبه برجک) ، طولی در حدود 8 متر (بدون احتساب طول لوله توپ) و عرضی در حدود 3.6 متر دارد. وزن این تانک نیز در حدود 50 تن تخمین زده میشود که از این نظر سنگین تر از تی 72 و سبک تر از آبرامز خواهد بود. در مورد زره تانک ذوالفقار 3 تنها موردی که مسئولان بدان اشاره داشته اند استفاده از زره ساندویچی (چند لایه ای) بوده است که طراحی چند ضلعی با سطوح صاف برجک به منظور رفع مشکل شکل دهی این نوع از زره میتواند اثباتی بر این گفته باشد.
ابعاد حدودی تانک ذوالفقار
محل قرارگیری جایگاه های خدمه و سایر بخش های داخلی برجک
با توجه به مشخص شدن نوع زره تانک ذوالفقار ما میتوانیم احتمالاتی را در زمینه ترکیب این زره مطرح کنیم. تانک ذوالفقار نیز همچون تانک های مدرن که از زره چند لایه کامپوزیتی برخوردارند دارای زرهی متشکل از دو بخش پوسته و هسته است. بخش پوسته از فولاد و بخش هسته از ترکیبی از صفحات فولادی ، سرامیکی ، پلیمری و سایر مواد مقاوم در دسترس و قابل تولید ساخته شده است. ایران از جمله تولید کنندگان عمده فولاد است پس در تامین این ماده مشکلی وجود ندارد ، صفحات سرامیکی و پلیمری (از نوع پلی اتیلن) نیز به منظور استفاده در جلیقه های ضد گلوله و ساخت زره سبک برای برخی از خودرو های نظامی توسط صنایع وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو های مسلح ساخته میشوند. به جز زره کامپوزیتی ، زره دیگری که میتوان برای تانک ذوالفقار در نظر گرفت زره واکنشگر انفجاری (ERA) است. به عنوان مثال زره واکنشگری همچون کنتاکت 5 روسی که ساخت آن برای ایران کار دشواری نیست میتواند حفاظتی در حدود 600 میلیمتر در برابر پرتابه های انرژی شیمیایی و 250 میلیمتر در برابر پرتابه های انرژی جنبشی به تانک اضافه کند که میزان قابل توجهی است.
