آشنائی با استان چهارمحال و بختیاری

[قبیله منتظر]

نام استان: چهارمحال و بختیاری (Chaharmahal and Bakhtiari)


مرکز استان: شهر شهرکرد


موقعیت جغرافیایی استان

عرض جغرافیایی: بین عرض 31 درجه و 9 دقیقه تا 32 درجه و 48 دقیقه شمالی


طول جغرافیایی: بین طول 49 درجه و 28 دقیقه تا 51 درجه و 25 دقیقه شرقی


موقعیت نسبی استان: واقع در نیمه غربی ایران


همسایگان استان

شمال، شمال شرق و شرق: استان اصفهان


شمال غرب: استان لرستان


غرب: استان خوزستان


جنوب: استان کهگیلویه و بویراحمد


مساحت استان: 16532 کیلومتر مربع


تعداد شهرستان‌ها: 9


نام شهرستان‌ها: اردل، بروجن، بن، سامان، شهرکرد، فارسان، کوهرنگ، کیار و لردگان


جمعیت استان: 895263 نفر


فاصله مرکز استان تا تهران: 543 کیلومتر

وجه تسمیه استان چهارمحال و بختیاری

استان چهارمحال و بختیاری همانگونه که از نام آن برمی‌آید اشاره به دو منطقه «چهارمحال» و «بختیاری» دارد.

«محال» جمع مکسر کلمه «محل» به معنی جا و مکان می‌باشد و «چهارمحال» اشاره به چهار ناحیه یا چهار مکان دارد که در گذشته منطقه‌ای روستانشین در میان اصفهان و منطقه ایل‌نشین بختیاری بوده است. این چهار ناحیه عبارت بودند از لار، کیار، میزدج و گندمان.

در تقسیمات کنونی استان، لار در شهرستان شهرکرد، کیار به عنوان شهرستان مستقل، میزدج در شهرستان فارسان و گندمان در شهرستان بروجن قرار دارند.

منطقه بختیاری نیز از گذشته‌های دور محل کوچ ایل بزرگ بختیاری بوده و هم‌اکنون شامل شهرستان‌های کوهرنگ، فارسان، اردل و لردگان می‌باشد.

سرزمین چهارمحال و بختیاری تا قبل از سال 1332 خورشیدی به عنوان شهرستان شهرکرد و بختیاری از توابع استان اصفهان به شمار می‌رفت. در این سال این شهرستان از استان اصفهان جدا شد و به عنوان فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال در تقسیمات سیاسی کشور قرار گرفت. در سال 1337 خورشیدی با تغییر رویکردهای حکومت وقت، فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال به فرمانداری کل ارتقاء یافت و در محدوده آن فرمانداری‌های جدید بروجن و بخش‌های جدید شوراب و گندمان نیز ایجاد گردید. در سال 1352 خورشیدی بر اساس مصوبه هیئت وزیران، فرمانداری کل چهارمحال و بختیاری به استانداری چهارمحال و بختیاری ارتقاء یافت.

وضعیت توپوگرافی استان چهارمحال و بختیاری

استان چهارمحال و بختیاری در قلمروی مرکزی فلات ایران و در میان رشته کوه‌های زاگرس واقع شده و یکی از مناطق کوهستانی کشور به شمار می‌رود به طوری که شهرکرد (مرکز استان) با ارتفاع 2150 متر، مرتفع‌ترین شهر کشور بوده و به همین دلیل به «بام ایران» معروف شده است. بخش وسیعی از استان چهارمحال و بختیاری از رشته کوه‌های زاگرس با جهت شمال غربی به جنوب شرقی تشکیل یافته و بخش دیگر استان را جلگه‌هایی تشكیل می‌دهند كه شامل مزارع سبز و خرم و باغ‌های نسبتاً وسیع است .

ارتفاعات برفگیر استان چهارمحال و بختیاری، سرچشمه معروف‌ترین رودخانه‌های دائمی جنوب غربی و مرکزی ایران یعنی کارون، زاینده‌رود و دز می‌باشد.

کوه‌های استان چهارمحال و بختیاری

قسمت کوهستانی استان چهارمحال و بختیاری از ارتفاعات متعددی تشکیل شده که مهم‌ترین آن‌ها زردکوه بختیاری نام دارد و ارتفاع بلندترین قله آن حدود 4548 متر از سطح دریا است.

علاوه بر زردکوه بختیاری، از دیگر کوه‌های استان می‌توان به فیله کوه، تخت شاه، زری کوه سالدارون، کوه سوخته، شاه شهیدان، هفت تنان، پره‌های دالانک و سبزکوه اشاره نمود.

رشته کوه‌های زردکوه بختیاری: رشته کوه‌های زردکوه بختیاری بخشی از رشته کوه زاگرس مرکزی است که در حدّفاصل دو رودخانه بزرگ کوهرنگ و بازفت در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد.

جهت این رشته کوه از شمال غربی به جنوب شرقی است و دارای بیش از 10 قله با ارتفاع بیش از 4000 متر می‌باشد که عبارتند از کلونچین (4221 متر)، چگاله (4136 متر)، هفت تنان (4109 متر)، درویش کزلی (4078 متر)، شاه شهیدان (4076 متر)، نازی (4075 متر)، چال تاو (4075 متر)، تیا (4053 متر)، شرنگ (4011 متر)، دورنگ (4009 متر)، دو زرده (4000 متر)، سیردان (3988 متر)، قنبر کش (3790 متر)، پله بلند (3947 متر)، چال میشان (3897 متر)، ایلوک (3837 متر) و آب سفید (3759 متر) .

رشته کوه زردکوه بختیاری پس از دنا، دومین کوه زاگرس از نظر ارتفاع می‌باشد. این رشته کوه یکی از غنی‌ترین ذخایر طبیعی آب ایران است و سرچشمه رودهای پرآبی همچون کارون و زاینده‌رود می‌باشد.

غارهای استان چهارمحال و بختیاری
غار آقا سید عیسی

غار اردل

غار تاپو

غار تنگ خراجی

غار جهان‌بین

غار دره برفگیر

غار دیریزنو

غار سراب

غار سنگ سفید

غار کُر احمد

غار کلاجیر

غار کَهبُد

غار میرشکار

غار یخی چما

غار مَنج
از دیگر غارهای استان چهارمحال و بختیاری می‌توان به غار اشکفت سیاه (شهرستان شهرکرد)، غارهای رخ (شهرستان شهرکرد)، غار سرحد ساطح (شهرستان لردگان) و غار شهسوار (شهرستان لردگان) اشاره نمود.
​

 

[Mehrban]

خیلی خوب بود
ایشالا که همیشه موفق اولان
چارمحال زنده باد بختیاری پاینده باد
استانم چارمحال و بختیاری ایران چنده تکده

 

[ندا66]

ممنون عالی بود

من سرعت ندارم عکسهابرام بازنشد

اومدم شهرکرد وبن روهم دیدم

هوای خنکککککککککک

خیلی دوس دارم وخاطره ی خوبی توذهنم مونده

ولی خب حق این استان هم خورده شده

کناراصفهان ولی ..............

انشاالله موفق باشن مردمانش

برام جالب بود ترکی صحبت میکردن مردم بن

منم استان پدری خودمو(زنجان) توانجمن معرفی میکنم

 

[قبیله منتظر]

سلام

خیلی خوش اومدی استان همیشه بهار ما

در ضمن استان ما سه زبانه هست بختیاری ؛ ترک ؛ فارس

 

[ایرانی اسلامی]

بسم الله الرحمن الرحیم
السلام علیک یا صاحب الزمان(ع)
السلام علیکم و رحمه الله و برکاته
سلام ممنون از اطلاع رسانیتون فقط یه سوال این شهر سامان همون شهر سامان توی سریال کلاه پهلویه یا نه؟

 

[قبیله منتظر]

سلام علیکم


نه اون نیست

 

[montazer]

سلام
خدا قوت
کل مطلب شما بخاطر لینک زیاد و اینکه همه مطلب رو در یک پست گذاشتین سنگین شده و برای اونهایی که سرعت ندارن به سختی باز میشه.
مطالب طولانی رو کوتاهتر کنید و در قسمت قسمت در پستهای بعدی ارسال کنید.
ضمن اینکه لینک زیاد در نوشتتون باعث سنگین شدنش میشه و اصلا عکسها باز نمیشه/.

 

[قبیله منتظر]

دشت‌های استان چهارمحال و بختیاری
دشت خانمیرزا

دشت لاله‌های واژگون

رودخانه‌های استان چهارمحال و بختیاری
رودخانه کارون

رودخانه زاینده ‌رود

رودخانه بازَفت

رودخانه اَرمند

رودخانه کیار

رودخانه آق بلاغ

رودخانه ونک

رودخانه سبزکوه

رودخانه خانمیرزا

رودخانه دوآب صمصامی

رودخانه مَنج
از دیگر رودخانه‌های استان چهارمحال و بختیاری می‌توان به رودخانه‌های آب کری، آب جونقان، آب جهان‌بین، آب دره کل، سردآب و کره بس اشاره نمود.

دریاچه‌ها و تالاب‌های استان چهارمحال و بختیاری
تالاب سولقان (سولگان)

تالاب چُغاخور

تالاب گندمان

تالاب دهنو

تالاب علی‌آباد

دریاچه شَلَمزار

دریاچه کَلار

دریاچه سد سورَک

آبشارهای استان چهارمحال و بختیاری
آبشار شیخ علی خان

آبشار پیرغار

آبشار آتشگاه

آبشار دره عشق

آبشارهای منطقه حفاظت شده سبزکوه

آبشار تونل کوهرنگ

چشمه‌های استان چهارمحال و بختیاری​

چشمه سرخون​

چشمه مولا

چشمه باغ رستم

چشمه سیاسرد (سیاه سرد)

چشمه زنه

چشمه زاغی

چشمه کوهرنگ

چشمه دیمه

چشمه سندگان

چشمه‌ پیرغار
از دیگر چشمه‌های استان چهارمحال و بختیاری می‌توان به چشمه دره عشق (شهرستان اردل)، چشمه مادر و دختر (شهرستان بروجن)، چشمه سراب (شهرستان اردل)، چشمه شلیل (شهرستان اردل)، چشمه آبسرده (شهرستان اردل) و چشمه مایک (شهرستان شهرکرد) اشاره نمود.

ویژگی‌های اقلیمی استان چهارمحال و بختیاری​

استان چهارمحال و بختیاری به دلیل دارا بودن ویژگی‌های خاص جغرافیایی و توپوگرافی، از لحاظ آب و هوایی متنوع بوده و اقلیم‌های متفاوتی در آن وجود دارد که عبارتند از:​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56104/ویژگی‌های اقلیمی استان چهارمحال و بختیاری​

1- اقلیم ارتفاعات: مناطقی كه در ارتفاع بیش از 3500 متر از سطح دریا قرار دارند و از نظر پوشش گیاهی بسیار فقیر بوده و دوره رشد در این مناطق بسیار كم می‌باشد و در بیشتر مواقع از یخچال‌ها و برف‌های دائمی پوشیده شده‌اند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56104/ویژگی‌های اقلیمی استان چهارمحال و بختیاری​

2- اقلیم مرطوب معتدل و بسیار سرد كه در مناطق مجاور ارتفاعات واقع شده‌اند و سطح كمی از كل سطح استان را به خود اختصاص داده‌اند و از نظر پوشش گیاهی نیز فقیر هستند و فقط گونه‌های مقاوم نظیر چوبک و سرو كوهی در این مناطق رشد می‌كنند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56104/ویژگی‌های اقلیمی استان چهارمحال و بختیاری​

3- اقلیم نیمه مرطوب معتدل سرد: این اقلیم بخش وسیعی از استان را شامل می‌شود. مناطق مركزی استان و دشت‌های وسیعی در این اقلیم جای دارند كه از این میان می‌توان به مناطقی همچون بخش مركزی شهرکرد، شلمزار، لاران، بن، قسمتی از منطقه سامان، بخش مركزی شهرستان بروجن، شهرستان فارسان و شهر ناغان در شهرستان کیار اشاره نمود.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56104/ویژگی‌های اقلیمی استان چهارمحال و بختیاری​

4- اقلیم مرطوب معتدل سرد: این اقلیم تقریباً زیر اقلیم نیمه مرطوب معتدل سرد می‌باشد با این تفاوت كه میزان بارش در این اقلیم بیشتر است. این اقلیم در نواحی چون امام قیس در شهرستان بروجن، بخش دیناران اردل و سودجان و مرغملک شهرستان شهركرد دیده می‌شود.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56104/ویژگی‌های اقلیمی استان چهارمحال و بختیاری​

5- اقلیم نیمه مرطوب كمی سرد: این اقلیم در لردگان و بخش بازفت در شهرستان كوهرنگ و حاشیه زاینده رود در منطقه سامان حکمفرما می‌باشد و از نظر پوشش گیاهی جنگل‌های بلوط، باغ‌های میوه در این اقلیم سطح وسیع‌تر‌ی را به خود اختصاص داده‌اند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56104/ویژگی‌های اقلیمی استان چهارمحال و بختیاری​

6- اقلیم نیمه مرطوب بسیار گرم و زمستان كمی سرد: سطح بسیار كوچكی از استان كه در ارتفاعی كمتر از 1000 متر از سطح دریا قرار دارند تحت تأثیر این اقلیم می‌باشند. تابستان این مناطق نسبت به دیگر نقاط استان گرم‌تر است و بارش نیز در این مناطق بیش از 700 میلی‌متر در سال است. این اقلیم حاشیه رود‌خانه ارمند در شهرستان لردگان را دربر می‌گیرد.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56104/ویژگی‌های اقلیمی استان چهارمحال و بختیاری​

به دلیل کوهستانی بودن استان و با توجه به این که دمای هوا ناشی از ارتفاع هر منطقه است، اقلیم‌های حرارتی مختلفی در استان حکمفرماست. متوسط دمای ثبت شده در ایستگاه‌های موجود در استان نشان می‌دهد که لردگان گرم‌ترین و شهرکرد سردترین شهرستان استان می‌باشد. در این استان عموماً تیر ماه گرم‌ترین و دی ماه سردترین ماه سال است. اما به طور کلی استان چهارمحال و بختیاری از استان‌های سردسیر کشور به شمار می‌رود.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56104/ویژگی‌های اقلیمی استان چهارمحال و بختیاری​

به علت ماهیت کوهستانی مرتفع استان که در مسیر بادهای مرطوب سیستم‌های مدیترانه‌ای قرار داشته و موجب صعود و تخلیه بار این سامانه‌ها می‌گردد، استان چهارمحال و بختیاری دارای بارش نسبتاً مناسب می‌باشد. نوع بارش در مناطق مرتفع غالباً به صورت برف می‌باشد و وجود ارتفاعات پوشیده از برف یکی از ویژگی‌های اقلیمی این استان به شمار می‌رود. ریزش‌های جوی در این استان از مهر ماه آغاز و در دی ماه به بیشترین میزان می‌رسد و از این زمان تا اردیبهشت ماه به تدریج کاهش می‌یابد. پربارش‌ترین بخش استان ارتفاعات غرب با متوسط بارش سالانه 1600 میلی‌متر می‌باشد. سایر مناطق پربارش استان ارتفاعات سبزکوه با متوسط 1400 میلی‌متر و ارتفاعات جنوب غرب استان با بارش 900 میلی‌متر می‌باشد. کم‌بارش‌ترین ناحیه استان نواحی شرقی و شمال شرقی با متوسط بارش سالانه 250 تا 300 میلی‌متر است. به طور میانگین بارش سالانه استان در حدود 560 میلی‌متر به ثبت رسیده است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56104/ویژگی‌های اقلیمی استان چهارمحال و بختیاری​

​

پوشش گیاهی استان چهارمحال و بختیاری​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56106/پوشش گیاهی استان چهارمحال و بختیاری​

در استان چهارمحال و بختیاری با توجه به عوامل مختلفی همچون آب، خاک، اختلاف ارتفاع و شرایط آب و هوایی، پوشش گیاهی متنوع و متفاوتی به وجود آمده است. در این استان عمده‌ترین عامل در تعیین نوع پوشش گیاهی، بارش می‌باشد. تغییرات بارندگی و ارتفاع در این سرزمین به گونه‌ایست که هرچه از شرق به غرب استان پیش می‌رویم، پوشش گیاهی غنی‌تر می‌شود.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56106/پوشش گیاهی استان چهارمحال و بختیاری​

جنگل‌های استان چهارمحال و بختیاری از نظر جغرافیایی جزو جنگل‌های غرب و جنوب غرب ایران به شمار می‌روند که به صورت نواری از كوه‌های بازفت (شهرستان کوهرنگ) شروع و به ارتفاعات فلارد (شهرستان لردگان) ختم می‌شوند و 5 کانون عمده جنگلی را در مناطق بازفت، اردل، لردگان، دوراهان و فلارد تشکیل می‌دهند. 98 درصد پوشش عمده جنگلی این مناطق از بلوط غرب تشكیل شده است و علاوه بر آن گونه‌های دیگری همچون زبان گنجشک، پسته وحشی (بنه)، زالزالک، گردو، كیكم، داغداغان، بادام، انجیر كوهی، سماق و پلاخور نیز دیده می‌شود.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56106/پوشش گیاهی استان چهارمحال و بختیاری​

مساحت جنگل‌های استان چهارمحال و بختیاری حدود 330 هزار هکتار معادل 20 درصد از مساحت استان و 2/5 درصد از مساحت جنگل‌های کشور برآورد شده است اما متأسفانه طی سال‌های اخیر بر اثر وقوع آتش‌سوزی‌های متعدد، خشکسالی، قاچاق گونه‌های در معرض خطر، قطع درختان به منظور تهیه هیزم و زغال، آلودگی بی‌سابقه هوا با حضور ریزگردهای داخلی و خارجی، خسارات جبران‌ناپذیری به خود دیده است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56106/پوشش گیاهی استان چهارمحال و بختیاری​

با کاهش بارندگی و پایین آمدن درصد رطوبت در نواحی شرقی استان یعنی در محدوده شهرستان‌های شهرکرد، فارسان، کیار و بروجن، پوشش گیاهی عمدتاً به مراتعی با وضعیت فقیر یا خیلی فقیر محدود می‌شود. در حال حاضر مرتع درجه یک در استان وجود نداشته و بیشتر مراتع آن از نوع مراتع درجه 4 و بعد از آن مراتع درجه 3 و در نهایت مراتع درجه 2 می‌باشند. مهم‌ترین گیاهان مرتعی استان عبارتند از گون، موسیر، تره، آویشن و جاشیر.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56106/پوشش گیاهی استان چهارمحال و بختیاری​

از نکات جالب توجه در پوشش گیاهی استان چهارمحال و بختیاری، وجود گیاهان دارویی در دره‌ها و کوهستان‌های این استان است كه بیش از گذشته مورد استفاده قرار می‌گیرند. تاكنون بیش از 8 هزار گونه گیاهی در ایران شناسایی شده‌اند كه قریب 1300 گونه آن در طبیعت بختیاری شناسایی و ثبت شده است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56106/پوشش گیاهی استان چهارمحال و بختیاری​

چشم اندازهای گیاهی استان چهارمحال و بختیاری از جمله جنگل‌ها و مراتع همراه با رودخانه‌ها و چشمه‌های اطراف آن‌ها زیباترین و بکرترین چشم‌اندازهای طبیعی را به وجود آورده‌اند به طوری که پوشش گیاهی طبیعی استان چهارمحال و بختیاری یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی این استان به شمار می‌رود.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56106/پوشش گیاهی استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56106/پوشش گیاهی استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56106/پوشش گیاهی استان چهارمحال و بختیاری​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56106/پوشش گیاهی استان چهارمحال و بختیاری​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56106/پوشش گیاهی استان چهارمحال و بختیاری​

 

[قبیله منتظر]

پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

استان چهارمحال و بختیاری به سبب واقع شدن در محدوده مرکزی رشته کوه‌های زاگرس، در قلمروی اکوسیستم کوهستانی قرار دارد و با برخورداری از شرایط مساعد طبیعی، از تنوع زیستی غنی و کم‌نظیری از گونه‌های حیات وحش برخوردار شده است. بیشتر نقاط کوهستانی و جنگلی این استان در گذشته زیستگاه حیوانات وحشی بوده است اما متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل تخریب زیستگاه‌ها، صید و شکار بی‌رویه و آلودگی‌های زیست محیطی، جمعیت قابل ملاحظه‌ای از گونه‌های حیات وحش استان کاهش یافته و بسیاری از گونه‌های زیبا و ارزشمند همچون باکلان کوچک، عقاب طلایی، شاهین (بحری)، اردک بلوطی و ماهی گورخری در معرض خطر انقراض قرار گرفته‌اند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

به طور کلی در استان چهارمحال و بختیاری 62 گونه پستاندار، 170 گونه پرنده، 35 گونه خزنده، 5 گونه دوزیست و 22 گونه ماهی زندگی می‌کنند. بیشترین ماهی در رودخانه‌های استان چهارمحال و بختیاری، از نوع قزل‌آلای رنگین کمان است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

مناطق حفاظت شده استان چهارمحال و بختیاری​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

​

پارک ملی و منطقه حفاظت شده تنگ صیاد​

منطقه حفاظت شده سبزکوه

منطقه حفاظت شده شیدا

منطقه حفاظت شده قیصری
تالاب‌های چغاخور و گندمان نیز از دیگر مناطق حفاظت شده استان چهارمحال و بختیاری به شمار می‌روند.

​

زبان در استان چهارمحال و بختیاری​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56111/زبان در استان چهارمحال و بختیاری​

همانطور که گفته شد استان چهارمحال و بختیاری به دو قسمت چهارمحال و منطقه بختیاری‌ تقسیم می‌شود. ساکنان منطقه چهارمحال (شامل شهرکرد و بروجن) عموماً به زبان فارسی و ترکی و با لهجه خاص خودشان صحبت می‌کنند و بختیاری‌ها که در 5 شهرستان اردل، کوهرنگ، فارسان، لردگان و کیار ساکن می‌باشند، به گویش بختیاری که یکی از شاخه‌های زبان لری است سخن می‌گویند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56111/زبان در استان چهارمحال و بختیاری​

گویش بختیاری یکی از اصیل‌ترین زبان‌های فارسی است زیرا به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، از اختلاط با دیگر زبان‌ها مصون مانده است. نزدیکی این گویش با زبان پهلوی به قدری زیاد است که زبان‌شناسان آن دو را از یکدیگر مجزا نمی‌دانند و در واقع می‌توان گفت گویش بختیاری، بازمانده زبان پهلوی می‌باشد.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56111/زبان در استان چهارمحال و بختیاری​

در برخی از روستاها و شهرهای استان همچون کیان، بُلداجی، سامان، بن، فرادنبه و جونقان، گویش ترکی قشقایی رایج است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56111/زبان در استان چهارمحال و بختیاری​

از آنجا که در ترکیب جمعیتی این استان گروه‌هایی از نژاد ارمنی نیز دیده می‌شود، زبان ارمنی نیز در مناطقی از استان رواج دارد.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56111/زبان در استان چهارمحال و بختیاری
​

دین و مذهب در استان چهارمحال و بختیاری​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56112/دین و مذهب در استان چهارمحال و بختیاری​

اکثریت ساکنان استان چهارمحال و بختیاری مسلمان و پیرو مذهب شیعه اثنی عشری می‌باشند. بر اساس سرشماری صورت گرفته تعداد اندکی زرتشتی و مسیحی نیز در این استان زندگی می‌کنند.​

پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

نوع پوشش محلی در استان چهارمحال و بختیاری با توجه به ویژگی‌های اقلیمی و فرهنگی در نقاط مختلف استان متفاوت است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

پوشاک مردم چهارمحال: مردم چهارمحال امروزه پوشاک خاصی ندارند و پوشش آن‌ها همان پوشاک رایج در کشور می‌باشد اما در گذشته مردان منطقه چهارمحال از شلوار گشادی به نام «تنبان» و برای پوشش بالاتنه از «قبا» استفاده می‌کردند که بلندی آن تا سر زانو می‌رسید و بر روی آن شال پشمی بسته می‌شد. مردان کلاهی نیز بر سر می‌گذاشتند که «کلاه نمدی» نامیده می‌شد. پاپوش مردان «گیوه» بود. امروزه اکثر سالخوردگان از این پوشاک استفاده می‌کنند هرچند که پوشیدن قبا تقریباً منسوخ گردیده است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

پوشاک زنان چهارمحالی در گذشته بی‌شباهت به پوشاک زنان بختیاری نبود. زنان چهارمحالی برای پوشش سر خود از روسری به نام «روپاک» استفاده می‌کردند و آن را در زیر گلو سنجاق می‌زدند. رنگ روسری برای سالخوردگان سفید و برای دختران و زنان جوان رنگارنگ بود. آن‌ها دامن چین‌داری که به آن «تُمون قری» می‌گفتند به پا می‌کردند و روی آن پیراهنی می‌پوشیدند که قدّ آن تا سر زانو و پایین‌تر می‌رسید. این پیراهن به «پیراهن چاکی» موسوم بود. روی پیراهن نیز کتی از جنس مخمل یا جلیقه به تن می‌کردند. در زیر تمون قری شلوار می‌پوشیدند که «پاکش» نامیده می‌شد. پاپوش زنان چهارمحالی «ارسی» نام داشت.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

نمونه دیگری از پوشاک نیز در منطقه چهارمحال رواج داشت که مخصوص بانوانی بود که در شهرها همچون شهرکرد و فرخشهر ساکن بودند و گفته می‌شود که این پوشاک شبیه پوشاک زنان در دوره قاجار بوده است. این پوشش عبارت بود از پیراهن کوتاه چین‌دار، شلواری که در قسمت مچ به وسیله کش جمع می‌شد و روسری که در زیر گلو به وسیله سنجاق محکم می‌شد. در این پوشش کت و جلیقه مخمل نیز مورد استفاده بود.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

پوشاک مردان بختیاری: پوشش مردان بختیاری از اجزای مختلفی تشکیل شده است که عبارتند از یک شلوار گشاد که عموماً به رنگ سیاه بوده و دارای دمپای بسیار گشاد می‌باشد. این شلوار که «شلوار دبیت» نامیده می‌شود، زیبایی ویژه‌ای به مرد بختیاری می‌بخشد و به نوعی نماد مرد بختیاری است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

پیراهن مردان بختیاری دارای یقه بوده و آستین‌های گشاد دارد. دکمه‌های پیراهن از روی شانه به طرف سینه بسته می‌شود. در مواقعی که مردان بختیاری به شکار رفته و یا مشغول کار یا سوارکاری می‌باشند، بر روی پیراهن خود از تن‌پوشی به نام «چوقا» (چوخا) استفاده می‌کنند. چوقا به وسیله زنان از پشم سفید طبیعی بافته می‌شود و دارای خطوط عمودی آبی تیره یا مشکی است. بلندی چوقا تقریباً تا سر زانو می‌رسد و جلوی آن کاملاً باز است و فاقد آستین می‌باشد. در نقش چوقا خطوط سیاه به صورت عمودی وارد خطوط سفید می‌شوند. خط‌های سفید که نماد سپنتا مینو می‌باشند از پایین به بالا می‌آیند و خط‌های سیاه که بیانگر انگره مینو است از بالا به پایین می‌آیند. این نقش بیانگر پیروزی نیکی بر بدی (شومی) است. گفته می‌شود که این نقش از نقوش مقبره کوروش بزرگ گرفته شده است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

از آنجا که چوقا از منطقه لیوس استان لرستان گرفته شده، به آن «چوقا لیوسی» نیز گفته می‌شود.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

در مواقع رسمی مردان بختیاری به جای چوقا از عبا استفاده می‌کنند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

از دیگر اجزای جدانشدنی پوشش مردان بختیاری «کلاه نمدی» است که در واقع اولین نشانه تفکیک مردان دو ایل هفت لِنگ و چهار لِنگ بختیاری نیز به شمار می‌رود. کلاه سیاه نمدی هفت لنگ به «کلاه خسروی» معروف است و کلاه نمدی چهار لنگ «کلاه دزفولی» نامیده می‌شود. کلاه نمدی از جنس کرک بز و به رنگ‌های سفید و سیاه است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

در گذشته مردان بختیاری برای پاپوش خود از گیوه‌ای مخصوص استفاده می‌کردند. بهترین گیوه با نام «گیوه ملکی» خوانده می‌شود که امروزه به سبب قیمت بالای آن کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و در حال حاضر کفش‌های لاستیکی و چرمی جای آن را گرفته است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

پوشاک زنان بختیاری: پوشاک زنان بختیاری آمیزه‌ای از پوشش، فرهنگ و تمدن ایران کهن می‌باشد. در برخی منابع آمده است که پوشاک زنان بختیاری شبیه‌ترین نوع پوشش به پوشاک زنان زرتشتی می‌باشد.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

اجزای تشکیل‌دهنده پوشاک زنان بختیاری عبارت است از لَچَک (کلاهک)، زیرلچکی (بُنایی)، مینا (روسری)، بند سوزن، دستمال (شده)، جومه، شلوار قری، یَل، چادر و گیوه ملکی.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

لَچَک (کلاهک): لچک کلاهی است که در زیر روسری قرار گرفته و با پشت سوزنی به آن متصل می‌گردد. لچک دارای دو بند می‌باشد که در زیر گلو بسته می‌شود و زیر لچکی به قسمت گره خورده آن متصل می‌گردد.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

در ایل بختیاری زنان سنگ‌ها، سکه‌ها و طلا‌های گرانقیمت را به لچک وصل می‌کنند. این زینت بیانگر دختر بختیاری بودن است،​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

زیرلچکی (بُنایی): زیرلچکی از سکه‌های طلا یا نقره تشکیل شده و در زیر گلو به لچک متصل می‌شود.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

مینا (روسری): مینا پارچه‌ نازک حریرمانندی به طول 3 الی 4 متر می‌باشد که در زنان جوان به رنگ‌های آبی، زرد، سرخ و بنفش و در زنان میانسال و سالخوردگان به رنگ‌های تیره است. ​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

روش پوشیدن مینا به شیوه خاصی می‌باشد در این روش مینا را چندین بار دور سر می‌چرخانند و در آخر با بند سوزن که ریسمانی پر از مهره‌های رنگی می‌باشد در دو طرف سر محکم می‌کنند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

بند سوزن: بند سوزن برای محکم کردن مینا بر روی لچک مورد استفاده قرار می‌گیرد که به شکل‌های مختلف مهره، گیره و سنجاق دیده می‌شود. افرادی که از بضاعت مالی خوبی برخوردار هستند از گیره‌هایی از جنس طلا و نقره استفاده می‌کنند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

دستمال (شده): دستمال در واقع نوعی پیشانی‌بند محسوب می‌شود که شامل پارچه‌ای چهارگوش مشکی ابریشمی است. زنان بختیاری دستمال را بر روی پیشانی بسته و از روی دو گوش عبور می‌دهند و در پشت سر دو طرف آن را به یکدیگر گره می‌زنند. در جلوی دستمال که به هنگام استفاده آن را چند تار چند لایه می‌کنند، دو گوی نقره‌ای ریشه‌دار وجود دارد که به آن‌ها «گوی سر دستمال» می‌گویند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

جومه: جومه پیراهنی است آستین بلند مچ‌دار که پیش سینه آن چاک‌دار بوده و سه دکمه بر آن دوخته می‌شود. بلندی جومه که بالا تنه و دامن آن صاف و بدون چین می‌باشد، تا زیر زانو می‌رسد. در دو طرف پایین پیراهن به اندازه 20 سانتی‌متر چاک می‌دهند که البته نوع بدون چاک آن نیز وجود دارد. رنگ جومه بنا به سن افراد متفاوت است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

زنان بختیاری در مواقعی بر روی پیراهن نیم‌تنه‌ای به نام «یَل» در بر می‌کنند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

شلوار قری: شلوار زنان بختیاری پوششی بلند و پرچین و شبیه دامن است که تا روی پا و پنجه می‌رسد. در تهیه این شلوار از 6 تا 12 متر پارچه و معمولاً به رنگ‌های شاد استفاده می‌شود. در قدیم شلوار قری از پارچه مخمل تهیه می‌شد.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

گیوه ملکی: گیوه ملکی نوعی گیوه محلی است که امروزه چندان کابرد ندارد و بیشتر از کفش‌های شهری استفاده می‌شود.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

در برخی مواقع استفاده از چادر نیز در میان زنان بختیاری رواج دارد. این چادر از جنس پارچه توری است که گاه مزین به تارها، نقش‌ها و حاشیه‌ است همچنین سراسر کناره‌های چادر اغلب دارای زر و زیور و سکه‌های تزئینی می‌باشد.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

زنان عشایر بیشتر لباس‌های خود را با دست می‌دوزند و استفاده از پارچه‌های مخمل و رنگین همراه با منجوق و پولک‌دوزی در میان آنان رایج است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

ویژگی‌های اقتصادی و معیشتی استان چهارمحال و بختیاری​

کشاورزی: با توجه به میزان نزولات جوی و وجود رودخانه‌های پرآب، كشاورزی یكی از مهم‌ترین اركان اقتصادی استان چهارمحال و بختیاری به ویژه در شرق استان محسوب می‌شود. از میان محصولات این استان، غلات (گندم، جو، شلتوک، نخود و عدس) از اهمیت قابل توجهی برخوردار است به طوری كه بیشترین میزان سطح زیركشت محصولات سالانه، به غلات اختصاص دارد. بعد از غلات، نباتات علوفه‎ای بیشترین میزان سطح زیركشت محصولات را شامل می‌شوند.

چغندرقند، سیب‌زمینی، گوجه فرنگی و لوبیا از دیگر فراورده‌های زراعی استان چهارمحال و بختیاری به شمار می‌روند.

قابلیت زمین برای کشت باغات به دلیل شرایط اقلیمی مناسب و دامنه‌های شیب‌دار که کشت زراعی را محدود می‌سازد و نیز اقتصادی‌تر بودن تولیدات باغی نسبت به تولیدات زراعی موجب شده تا انواع محصولات باغی سازگار با شرایط اقلیمی و توپوگرافی در استان کشت شوند. مهم‌ترین محصولات باغی استان عبارتند از سیب، هلو، زردآلو، انگور، بادام و گردو.

بیشترین باغ‌های استان در شهرستان شهرکرد و کمترین آن در شهرستان اردل قرار دارد.

دامداری: دامداری از فعالیت‌های بسیار قدیمی در استان چهارمحال و بختیاری محسوب می‌شود که از دیرباز بسیاری از مردم کوچ‌نشین، روستاییان و حتی شهرنشینان به آن اشتغال داشته‌اند و دلیل این امر وجود مراتع ییلاقی، مراتع جنگلی و اقلیم سردسیر می‌باشد.

بخش‌هایی از استان چهارمحال و بختیاری همچون شهرستان‌های فارسان، بروجن و قسمت‌هایی از شهرستان لُردگان، منطقه ییلاقی عشایر بختیاری به شمار می‌روند.

یکی از قابلیت‌های جالب توجه این استان در زمینه پرورش اسب می‌باشد.

وجود چشمه‌های فراوان، رودخانه متعدد و پرآب، کیفیت و دمای پایین آب رودخانه‌ها و چشمه‌ها سبب شده تا بستر مناسبی جهت پرورش و تولید ماهی‌های آب سرد فراهم گردد به طوری که استان چهارمحال و بختیاری در چند سال اخیر مقام نخست کشور را در تأمین ماهی قزل‌آلا به خود اختصاص داده است.

پرورش زنبور عسل نیز از دیگر فعالیت‌های کهن در استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد که دلیل این امر مراتع وسیع با گل و گیاهان متنوع و شهدخیز و کشتزارهای فراوان می‌باشد.

پرورش و تولید کرم ابریشم به لحاظ برخورداری از ارزش افزوده بالا، از پتانسیل‌های استان چهارمحال و بختیاری است که می‌تواند به عنوان یکی از زمینه‌های قابل سرمایه‌گذاری در استان مطرح شود.

صنایع کارخانه‌ای: استان چهارمحال و بختیاری استعداد فراوانی به منظور ایجاد و توسعه انواع صنایع دارد. تولیدات محصولات صنعتی استان شامل صنایع مواد غذایی و آشامیدنی، صنایع نساجی، تولید پوشاک، تولید چوب و محصولات چوبی، صنایع تولید مواد شیمیایی، صنایع تولید محصولات پلاستیکی و لاستیکی، تولیدات محصولات کانی غیرفلزی، تولید فلزات اساسی، تولید محصولات فلزی فابریکی (به جز ماشین‌آلات و تجهیزات)، تولید ماشین‌آلات و تجهیزات طبقه‌بندی شده، تولید ماشین‌آلات مواد و انتقال نیرو، تولید رادیو و تلویزیون، تولید وسایل نقلیه موتوری و تریل، تولید وسایل حمل و نقل، تولید مبلمان و مصنوعات طبقه‌بندی شده.

صنایع ماشینی استان بیشتر در شهرهای شهرکرد، بروجن و فارسان استقرار یافته‌اند.

صنایع دستی: تولید صنایع دستی در استان چهارمحال و بختیاری بسیار رایج بوده و در میان عشایر بختیاری، رونق به سزایی دارد. از صنایع دستی مهم استان می‌توان به قالی‌بافی، قفل‌سازی، انواع بافته‌های خانگی نظیر کلاه نمدی، عبا، نمد، گهواره و کوبه در اشاره نمود که تولید آن‌ها به طور عمده برای مصارف خانوار عشایری و روستایی صورت می‌گیرد.

قالی‌بافی: قالی یکی از مشهورترین صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری است که از پشم گوسفندان و به رنگ طبیعی و با الهام از طبیعت بافته می‌شود. قالی‌های بختیاری به طور عمده دارای گره تُرکی و معمولاً دو پوده است. در این نوع بافت، نخ خامه از روی دو تار مجاور به عقب رفته و بعد از دور زدن تارها از زیر قسمت کمانی روی تارها بیرون آمده به سمت بالا کشیده می‌شود و سر آن قیچی می‌شود. بعد از هر ردیف بافت، دو پود روی قسمت‌های بافته شده قرار می‌دهند و با دَفتین آن را می‌کوبند.

از معروف‌ترین قالی‌هایی که در استان بافته می‌شوند می‌توان به قالی چالشتری و قالی یلمه (پشم در پشم) که خاستگاه آن عشایر قشقایی ساکن در منطقه بروجن است اشاره نمود که شهرت جهانی دارند.

ویژگی ممتاز قالی این استان در رنگ و طرح منحصر به فرد آن نهفته است به عبارت دیگر طبیعت زیبای استان چهارمحال و بختیاری در قالی‌های بافته شده در این استان تجلی پیدا می‌کند. نقشه قالی‌هایی که در استان بافته می‌شوند به طور عمده خشتی، سرو کاج، گل پتو، جانماز و مسجدی، بوته‌ای، یلمه و ... است.

خِرسَک: خرسک نوعی قالی درشت بافت است که پرز آن با قیچی کوتاه نمی‌شود. نقشه این نوع قالی معمولاً ابداعی و برگرفته از طبیعت است و بافنده به میل و اراده خویش طرحی را در ذهن می‌پروراند و اجرا می‌کند.

این نوع فرش معمولاً در میان عشایر و روستاییان مورد استفاده قرار می‌گرفته است و از آنجا که محل استقرار سیاه چادرها و کف اتاق‌ها در روستا ناهموار بوده است، این فرش ضخیم بافته می‌شده است.

گلیم: گلیم فرشی است سبک که کلیه مصالح آن پشم است و بافنده آن معمولاً زنان عشایر و خانواده‌های روستایی می‌باشند. بافت گلیم بیشتر شبیه پارچه است تا قالی و بیشتر به عنوان زیرانداز، خور، خورجین، تاچه، کیسه و ... از آن استفاده می‌شود.

در استان چهارمحال و بختیاری چهار نوع گلیم را می‌توان از یکدیگر متمایز نمود که عبارتند از گلیم روستایی، گلیم سومک (گلیم سوزنی بختیاری)، گلیم پود پیچ و گلیم پارچه‌ای.

جاجیم: جاجیم یکی از دست‌بافت‌های عشایر بختیاری است که به شکل نوارهایی باریک تماماً از پشم بافته می‌شود و پس از بافت، آن را به قطعاتی با طول مناسب تقسیم می‌کنند و از پهلو به یکدیگر می‌دوزند در نتیجه سطح یکپارچه‌ای حاصل می‌شود که به عنوان روانداز (لحاف) یا زیرانداز استفاده می‌شود.

چله‌کشی جاجیم معمولاً روی زمین صورت می‌گیرد. ضمن بافت آن تارها از روی کار دیده می‌شود در حالی که پود در زیر آن‌ها مخفی است و برخلاف سایر منسوجات که در آن‌ها نقش با پود شکل می‌گیرد، در جاجیم نقش‌ها به واسطه تارها ایجاد می‌شود.

جاجیم با نام چهارکوبی نیز خوانده می‌شود.

از جاجیم به عنوان رختخواب‌پیچ استفاده می‌شود. علاوه بر این بختیاری‌ها با استفاده از شیوه بافت جاجیم نوارهای تسمه مانندی نیز تولید می‌کنند که به آورآرتهده شهرت دارد و برای حمل گهواره کودک بر پشت مادر هنگام کوچ به کار می‌رود.

نمدمالی: یکی از قدیمی‌ترین، زیباترین و تخصصی‌ترین صنایع دستی در استان چهارمحال و بختیاری، صنعت نمدمالی است که در سایر نقاط کشور نیز به صورت محدودی دیده می‌شود.

نمد از پشم گوسفند بافته می‌شود و موارد استفاده گوناگونی دارد برای مثال در گذشته از نمد به عنوان زیرانداز یا نوعی پوشش برای چوپانان و کشاورزان استفاده می‌شد. امروزه در استان چهارمحال و بختیاری از نمد نوعی کلاه تولید می‌شود که به کلاه نمدی معروف است و هنوز بیشتر مردان بختیاری از این نوع کلاه استفاده می‌کنند.

شهرهای بروجن و شهرکرد از مراکز مهم تولید گیوه و نمد در استان به شمار می‌روند.

نمکدان: نمکدان، تی‌یر یا چنته از دست‌بافت‌های محلی زنان بختیاری است و بیشتر جنبه خود مصرفی داشته و جهت حمل و نگهداری نمک و مواد مشابه خوراکی از آن استفاده می‌شود.

از مهم‌ترین مناطق استان چهارمحال و بختیاری که این بافته تولید می‌شود می‌توان به لردگان، چلگرد، کوهرنگ و مناطق مختلف بازفت اشاره نمود.

جُل (رو زینی): جُل پوششی است که بر روی چهارپایان می‌اندازند و بار روی این پوشش قرار می‌گیرد. جل بافته‌ای چهارگوش و معمولاَ دو قسمتی است که با تسمه سینه بند، تنگ شکم بند و یک زیر دم مجهز به یک تکه نمد به نام رفیده، به پشت حیوان بسته می‌شود.

به هنگام تزئین حیوانی که مختص حمل عروس یا بی بی (زن خان) است، رفیده را با پارچه ساده‌ای می‌پوشانند و روی آن را با مهره‌های رنگی و دکمه تزئین می‌کنند.

نقش‌های جل با توجه به نوع استفاده آن، بافت‌های متفاوتی دارد. دور تا دور جل منگوله‌های رنگی بزرگ و کوچک آویزان می‌شود.

سرفه آردی (سفره آردی): نان غذای اصلی عشایر بختیاری به شمار می‌رود و از این رو آرد که ماده اولیه پخت نان می‌باشد، بسیار مقدس است به همین دلیل سفره مخصوصی برای نگهداری آن بافته می‌شود که در گویش بختیاری به آن «سرفه (سفره) آردی» می‌گویند. سفره آردی دارای بافت گلیمی یک رو یا رندی بافت است که گاهی وسط آن ساده بافت با حاشیه‌ای نقش‌دار است. تار آن پنبه‌ای و پود آن از پشم بوده و به شکل مربع و گاه مستطیل می‌باشد. متن سفره آردی به صورت ساده، یک قسمتی نقش‌دار، دو قسمتی نقش‌دار و چهار قسمتی نقش‌دار دیده می‌شود.

پیش سینه: بختیاری‌ها پیش سینه را برای تزئین و افزودن زیبایی حیوان می‌بافند و مانند گردنبندی به دور گردن مادیان حلقه می‌کنند.

این بافته کاملاً به روش رندی بافته شده و جنس تار آن از پنبه و پود آن از پشم است. بافت وسط پیش سینه در طرفین متوقف شده اما در وسط به شکل مثلثی ادامه می‌یابد و به رأس آن ختم می‌شود.

سیاه چادر: بافت سیاه چادر به عنوان محصولی خودمصرفی در میان تمام عشایر ایران به ویژه بختیاری‌ها مرسوم است. عشایر بختیاری از سیاه چادر با عنوان «بهون» نام می‌برند. هر بهون به تناسب کوچکی یا بزرگی آن از قطعات (لت‌هایی) تشکیل شده است که طول هر یک از لت‌ها 6 تا 10 متر می‌باشد و برای بافت آن دو نفر بافنده به مدت 10 تا 15 روز مشغول می‌باشند. در انتهای کار لت‌ها به به شکلی خاص از عرض کنار یکدیگر قرار داده شده و با موی بز به یکدیگر دوخته می‌شوند.

برای بافت سیاه چادر از موی بز استفاده می‌شود و در زمان بارش باران مو در برابر رطوبت متورم شده و در نتیجه آب به داخل چادر نفوذ نمی‌کند. سیاه چادر در مقابل باد مقاوم بوده و داخل آن در زمستان گرم و در تابستان خنک است.

دستگاه بافت بهون همان دستگاه معمول عشایری است.

موج‌بافی: موج نوعی رختخواب‌پیچ و شبیه جاجیم است که مانند سایر بافته‌های بختیاری جنبه خودمصرفی دارد ولی بافت آن چندان رایج نیست و اغلب در شرایطی که به موج احتیاج داشته باشند آن را از موج‌بافان دزفولی یا شوشتری خریداری می‌کنند با این حال عده بسیار کمی از عشایر استان چهارمحال و بختیاری به تولید آن اشتغال دارند.

طول دستگاه موج‌بافی از 5 تا 7 متر متغیر است بنابراین طول تارها (یعنی بین سردار و زیردار) حدود 5 تا 7 متر فاصله است. بعد از اتمام بافت موج (با توجه به اندازه آن) آن را 2 یا 3 قسمت کرده و از پهنا به هم می‌دوزند. تار و پود موج تماماً از پشم است.

از موج علاوه بر بستن رختخواب‌ها به عنوان روانداز نیز استفاده می‌شود.

چوقابافی: چوقا که گاهی چوخا نیز تلفظ می‌شود، نوعی عبای دهقانی است که زنان از پشم سفید طبیعی می‌بافند و دارای خطوط عمودی آبی تیره یا مشکی است که مردان بختیاری آن را بر روی لباس‌های خود می‌پوشند. بلندی چوقا تقریباً تا سر زانو می‌رسد و جلوی آن کاملاً باز است. چوقا فاقد آستین است.

ماده اولیه چوقا پشم است که زنان بختیاری آن را به گونه‌ای بسیار نازک و ظریف می‌ریسند و به وسیله دستگاه‌های ساده بافت، نوارهای متعددی با عرض‌های متفاوت (بسته به اندازه مورد نظر) می بافند. این نوار از دو قسمت مساوی و متفاوت تشکیل می‌شود. دار چوقا به صورت افقی و تک نفره است. برای این که نخ پشمی مورد استفاده در بافت چوقا ظریف و یکنواخت ریسیده شود، آن را به هنگام پره گرداندن (نخ ریسی) از سوراخی که روی ناخن بلند انگشت شست تعبیه شده است می‌گذرانند.

بهترین نوع چوقا که توسط زنان کیارسی بافته می‌شود به «کیارسی بف» معروف است و دارای بافت بسیار ظریف بوده و تار آن‌ها از جنس پنبه است و از بازار خریداری می‌شود.

وریس (وریسین): وریس نوعی نوار منسوج و تسمه مانند است که در زندگی عشایر بختیاری کاربردهای زیادی دارد و اغلب به عنوان طناب (در عرض‌های متفاوت برای مصارف مختلف) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

قفل‌سازی، سنگ‌تراشی، گیوه‌دوزی و خاتم‌کاری از دیگر صنایع دستی رایج در استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد.

معادن استان چهارمحال و بختیاری
با توجه به موقعیت زمین‌شناسی و ساختار تکتونیکی منطقه، تجمع کانی‌های غیرفلزی در استان نسبت به کانی‌های فلزی بیشتر بوده است. مهم‌ترین معادن استان چهارمحال و بختیاری عبارتند از سیلیس، سنگ گچ، سنگ لاشه، مواد اولیه سیمان، خاک نسوز و بوکسیت.

در حال حاضر پراهمیت‌ترین ماده معدنی موجود در استان ذخایر بوکسیت و آرژیلیت معدن خاک نسوز شهید نیلچیان در دوپلان است که با توجه به عیار و حجم ذخیره معدن موجود، یکی از بهترین معادن ایران و خاورمیانه است در مقابل معادن سنگ لاشه ساختمانی به لحاظ ارزش مالی آن، از اهمیت کمتری برخوردارند.

در استان چهارمحال و بختیاری تاکنون 15 نوع ماده معدنی شناسایی شده است که از این میان می‌توان به انواع سنگ‌های تزئینی و نما از نوع مرمریت، سنگ گچ، ماسه سنگ سیلیسی، دولومیت، خاک نسوز، مواد اولیه سیمان، فلدسپات سدیم‌دار، مس، سرب، روی، آهن، سولفات استرانسیوم، آهک صنعتی، شیل (برای تولید آجر)، خاک‌های صنعتی کربناته و سیلیستن اشاره نمود.

بیشترین تعداد معادن در شهرستان لردگان و کمترین تعداد آن‌ها در شهرستان بروجن واقع شده است.​

 

[قبیله منتظر]

پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

استان چهارمحال و بختیاری به سبب واقع شدن در محدوده مرکزی رشته کوه‌های زاگرس، در قلمروی اکوسیستم کوهستانی قرار دارد و با برخورداری از شرایط مساعد طبیعی، از تنوع زیستی غنی و کم‌نظیری از گونه‌های حیات وحش برخوردار شده است. بیشتر نقاط کوهستانی و جنگلی این استان در گذشته زیستگاه حیوانات وحشی بوده است اما متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل تخریب زیستگاه‌ها، صید و شکار بی‌رویه و آلودگی‌های زیست محیطی، جمعیت قابل ملاحظه‌ای از گونه‌های حیات وحش استان کاهش یافته و بسیاری از گونه‌های زیبا و ارزشمند همچون باکلان کوچک، عقاب طلایی، شاهین (بحری)، اردک بلوطی و ماهی گورخری در معرض خطر انقراض قرار گرفته‌اند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

به طور کلی در استان چهارمحال و بختیاری 62 گونه پستاندار، 170 گونه پرنده، 35 گونه خزنده، 5 گونه دوزیست و 22 گونه ماهی زندگی می‌کنند. بیشترین ماهی در رودخانه‌های استان چهارمحال و بختیاری، از نوع قزل‌آلای رنگین کمان است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

مناطق حفاظت شده استان چهارمحال و بختیاری​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56107/پوشش جانوری استان چهارمحال و بختیاری​

​

پارک ملی و منطقه حفاظت شده تنگ صیاد​

منطقه حفاظت شده سبزکوه

منطقه حفاظت شده شیدا

منطقه حفاظت شده قیصری
تالاب‌های چغاخور و گندمان نیز از دیگر مناطق حفاظت شده استان چهارمحال و بختیاری به شمار می‌روند.

​

زبان در استان چهارمحال و بختیاری​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56111/زبان در استان چهارمحال و بختیاری​

همانطور که گفته شد استان چهارمحال و بختیاری به دو قسمت چهارمحال و منطقه بختیاری‌ تقسیم می‌شود. ساکنان منطقه چهارمحال (شامل شهرکرد و بروجن) عموماً به زبان فارسی و ترکی و با لهجه خاص خودشان صحبت می‌کنند و بختیاری‌ها که در 5 شهرستان اردل، کوهرنگ، فارسان، لردگان و کیار ساکن می‌باشند، به گویش بختیاری که یکی از شاخه‌های زبان لری است سخن می‌گویند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56111/زبان در استان چهارمحال و بختیاری​

گویش بختیاری یکی از اصیل‌ترین زبان‌های فارسی است زیرا به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، از اختلاط با دیگر زبان‌ها مصون مانده است. نزدیکی این گویش با زبان پهلوی به قدری زیاد است که زبان‌شناسان آن دو را از یکدیگر مجزا نمی‌دانند و در واقع می‌توان گفت گویش بختیاری، بازمانده زبان پهلوی می‌باشد.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56111/زبان در استان چهارمحال و بختیاری​

در برخی از روستاها و شهرهای استان همچون کیان، بُلداجی، سامان، بن، فرادنبه و جونقان، گویش ترکی قشقایی رایج است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56111/زبان در استان چهارمحال و بختیاری​

از آنجا که در ترکیب جمعیتی این استان گروه‌هایی از نژاد ارمنی نیز دیده می‌شود، زبان ارمنی نیز در مناطقی از استان رواج دارد.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56111/زبان در استان چهارمحال و بختیاری
​

دین و مذهب در استان چهارمحال و بختیاری​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56112/دین و مذهب در استان چهارمحال و بختیاری​

اکثریت ساکنان استان چهارمحال و بختیاری مسلمان و پیرو مذهب شیعه اثنی عشری می‌باشند. بر اساس سرشماری صورت گرفته تعداد اندکی زرتشتی و مسیحی نیز در این استان زندگی می‌کنند.​

پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

نوع پوشش محلی در استان چهارمحال و بختیاری با توجه به ویژگی‌های اقلیمی و فرهنگی در نقاط مختلف استان متفاوت است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

پوشاک مردم چهارمحال: مردم چهارمحال امروزه پوشاک خاصی ندارند و پوشش آن‌ها همان پوشاک رایج در کشور می‌باشد اما در گذشته مردان منطقه چهارمحال از شلوار گشادی به نام «تنبان» و برای پوشش بالاتنه از «قبا» استفاده می‌کردند که بلندی آن تا سر زانو می‌رسید و بر روی آن شال پشمی بسته می‌شد. مردان کلاهی نیز بر سر می‌گذاشتند که «کلاه نمدی» نامیده می‌شد. پاپوش مردان «گیوه» بود. امروزه اکثر سالخوردگان از این پوشاک استفاده می‌کنند هرچند که پوشیدن قبا تقریباً منسوخ گردیده است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

پوشاک زنان چهارمحالی در گذشته بی‌شباهت به پوشاک زنان بختیاری نبود. زنان چهارمحالی برای پوشش سر خود از روسری به نام «روپاک» استفاده می‌کردند و آن را در زیر گلو سنجاق می‌زدند. رنگ روسری برای سالخوردگان سفید و برای دختران و زنان جوان رنگارنگ بود. آن‌ها دامن چین‌داری که به آن «تُمون قری» می‌گفتند به پا می‌کردند و روی آن پیراهنی می‌پوشیدند که قدّ آن تا سر زانو و پایین‌تر می‌رسید. این پیراهن به «پیراهن چاکی» موسوم بود. روی پیراهن نیز کتی از جنس مخمل یا جلیقه به تن می‌کردند. در زیر تمون قری شلوار می‌پوشیدند که «پاکش» نامیده می‌شد. پاپوش زنان چهارمحالی «ارسی» نام داشت.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

نمونه دیگری از پوشاک نیز در منطقه چهارمحال رواج داشت که مخصوص بانوانی بود که در شهرها همچون شهرکرد و فرخشهر ساکن بودند و گفته می‌شود که این پوشاک شبیه پوشاک زنان در دوره قاجار بوده است. این پوشش عبارت بود از پیراهن کوتاه چین‌دار، شلواری که در قسمت مچ به وسیله کش جمع می‌شد و روسری که در زیر گلو به وسیله سنجاق محکم می‌شد. در این پوشش کت و جلیقه مخمل نیز مورد استفاده بود.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

پوشاک مردان بختیاری: پوشش مردان بختیاری از اجزای مختلفی تشکیل شده است که عبارتند از یک شلوار گشاد که عموماً به رنگ سیاه بوده و دارای دمپای بسیار گشاد می‌باشد. این شلوار که «شلوار دبیت» نامیده می‌شود، زیبایی ویژه‌ای به مرد بختیاری می‌بخشد و به نوعی نماد مرد بختیاری است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

پیراهن مردان بختیاری دارای یقه بوده و آستین‌های گشاد دارد. دکمه‌های پیراهن از روی شانه به طرف سینه بسته می‌شود. در مواقعی که مردان بختیاری به شکار رفته و یا مشغول کار یا سوارکاری می‌باشند، بر روی پیراهن خود از تن‌پوشی به نام «چوقا» (چوخا) استفاده می‌کنند. چوقا به وسیله زنان از پشم سفید طبیعی بافته می‌شود و دارای خطوط عمودی آبی تیره یا مشکی است. بلندی چوقا تقریباً تا سر زانو می‌رسد و جلوی آن کاملاً باز است و فاقد آستین می‌باشد. در نقش چوقا خطوط سیاه به صورت عمودی وارد خطوط سفید می‌شوند. خط‌های سفید که نماد سپنتا مینو می‌باشند از پایین به بالا می‌آیند و خط‌های سیاه که بیانگر انگره مینو است از بالا به پایین می‌آیند. این نقش بیانگر پیروزی نیکی بر بدی (شومی) است. گفته می‌شود که این نقش از نقوش مقبره کوروش بزرگ گرفته شده است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

از آنجا که چوقا از منطقه لیوس استان لرستان گرفته شده، به آن «چوقا لیوسی» نیز گفته می‌شود.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

در مواقع رسمی مردان بختیاری به جای چوقا از عبا استفاده می‌کنند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

از دیگر اجزای جدانشدنی پوشش مردان بختیاری «کلاه نمدی» است که در واقع اولین نشانه تفکیک مردان دو ایل هفت لِنگ و چهار لِنگ بختیاری نیز به شمار می‌رود. کلاه سیاه نمدی هفت لنگ به «کلاه خسروی» معروف است و کلاه نمدی چهار لنگ «کلاه دزفولی» نامیده می‌شود. کلاه نمدی از جنس کرک بز و به رنگ‌های سفید و سیاه است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

در گذشته مردان بختیاری برای پاپوش خود از گیوه‌ای مخصوص استفاده می‌کردند. بهترین گیوه با نام «گیوه ملکی» خوانده می‌شود که امروزه به سبب قیمت بالای آن کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و در حال حاضر کفش‌های لاستیکی و چرمی جای آن را گرفته است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

پوشاک زنان بختیاری: پوشاک زنان بختیاری آمیزه‌ای از پوشش، فرهنگ و تمدن ایران کهن می‌باشد. در برخی منابع آمده است که پوشاک زنان بختیاری شبیه‌ترین نوع پوشش به پوشاک زنان زرتشتی می‌باشد.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

اجزای تشکیل‌دهنده پوشاک زنان بختیاری عبارت است از لَچَک (کلاهک)، زیرلچکی (بُنایی)، مینا (روسری)، بند سوزن، دستمال (شده)، جومه، شلوار قری، یَل، چادر و گیوه ملکی.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

لَچَک (کلاهک): لچک کلاهی است که در زیر روسری قرار گرفته و با پشت سوزنی به آن متصل می‌گردد. لچک دارای دو بند می‌باشد که در زیر گلو بسته می‌شود و زیر لچکی به قسمت گره خورده آن متصل می‌گردد.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

در ایل بختیاری زنان سنگ‌ها، سکه‌ها و طلا‌های گرانقیمت را به لچک وصل می‌کنند. این زینت بیانگر دختر بختیاری بودن است،​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

زیرلچکی (بُنایی): زیرلچکی از سکه‌های طلا یا نقره تشکیل شده و در زیر گلو به لچک متصل می‌شود.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

مینا (روسری): مینا پارچه‌ نازک حریرمانندی به طول 3 الی 4 متر می‌باشد که در زنان جوان به رنگ‌های آبی، زرد، سرخ و بنفش و در زنان میانسال و سالخوردگان به رنگ‌های تیره است. ​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

روش پوشیدن مینا به شیوه خاصی می‌باشد در این روش مینا را چندین بار دور سر می‌چرخانند و در آخر با بند سوزن که ریسمانی پر از مهره‌های رنگی می‌باشد در دو طرف سر محکم می‌کنند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

بند سوزن: بند سوزن برای محکم کردن مینا بر روی لچک مورد استفاده قرار می‌گیرد که به شکل‌های مختلف مهره، گیره و سنجاق دیده می‌شود. افرادی که از بضاعت مالی خوبی برخوردار هستند از گیره‌هایی از جنس طلا و نقره استفاده می‌کنند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

دستمال (شده): دستمال در واقع نوعی پیشانی‌بند محسوب می‌شود که شامل پارچه‌ای چهارگوش مشکی ابریشمی است. زنان بختیاری دستمال را بر روی پیشانی بسته و از روی دو گوش عبور می‌دهند و در پشت سر دو طرف آن را به یکدیگر گره می‌زنند. در جلوی دستمال که به هنگام استفاده آن را چند تار چند لایه می‌کنند، دو گوی نقره‌ای ریشه‌دار وجود دارد که به آن‌ها «گوی سر دستمال» می‌گویند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

جومه: جومه پیراهنی است آستین بلند مچ‌دار که پیش سینه آن چاک‌دار بوده و سه دکمه بر آن دوخته می‌شود. بلندی جومه که بالا تنه و دامن آن صاف و بدون چین می‌باشد، تا زیر زانو می‌رسد. در دو طرف پایین پیراهن به اندازه 20 سانتی‌متر چاک می‌دهند که البته نوع بدون چاک آن نیز وجود دارد. رنگ جومه بنا به سن افراد متفاوت است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

زنان بختیاری در مواقعی بر روی پیراهن نیم‌تنه‌ای به نام «یَل» در بر می‌کنند.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

شلوار قری: شلوار زنان بختیاری پوششی بلند و پرچین و شبیه دامن است که تا روی پا و پنجه می‌رسد. در تهیه این شلوار از 6 تا 12 متر پارچه و معمولاً به رنگ‌های شاد استفاده می‌شود. در قدیم شلوار قری از پارچه مخمل تهیه می‌شد.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

گیوه ملکی: گیوه ملکی نوعی گیوه محلی است که امروزه چندان کابرد ندارد و بیشتر از کفش‌های شهری استفاده می‌شود.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

در برخی مواقع استفاده از چادر نیز در میان زنان بختیاری رواج دارد. این چادر از جنس پارچه توری است که گاه مزین به تارها، نقش‌ها و حاشیه‌ است همچنین سراسر کناره‌های چادر اغلب دارای زر و زیور و سکه‌های تزئینی می‌باشد.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

زنان عشایر بیشتر لباس‌های خود را با دست می‌دوزند و استفاده از پارچه‌های مخمل و رنگین همراه با منجوق و پولک‌دوزی در میان آنان رایج است.​

http://www.wikipg.com/topic/18900/56114/پوشاک در استان چهارمحال و بختیاری​

ویژگی‌های اقتصادی و معیشتی استان چهارمحال و بختیاری​

کشاورزی: با توجه به میزان نزولات جوی و وجود رودخانه‌های پرآب، كشاورزی یكی از مهم‌ترین اركان اقتصادی استان چهارمحال و بختیاری به ویژه در شرق استان محسوب می‌شود. از میان محصولات این استان، غلات (گندم، جو، شلتوک، نخود و عدس) از اهمیت قابل توجهی برخوردار است به طوری كه بیشترین میزان سطح زیركشت محصولات سالانه، به غلات اختصاص دارد. بعد از غلات، نباتات علوفه‎ای بیشترین میزان سطح زیركشت محصولات را شامل می‌شوند.

چغندرقند، سیب‌زمینی، گوجه فرنگی و لوبیا از دیگر فراورده‌های زراعی استان چهارمحال و بختیاری به شمار می‌روند.

قابلیت زمین برای کشت باغات به دلیل شرایط اقلیمی مناسب و دامنه‌های شیب‌دار که کشت زراعی را محدود می‌سازد و نیز اقتصادی‌تر بودن تولیدات باغی نسبت به تولیدات زراعی موجب شده تا انواع محصولات باغی سازگار با شرایط اقلیمی و توپوگرافی در استان کشت شوند. مهم‌ترین محصولات باغی استان عبارتند از سیب، هلو، زردآلو، انگور، بادام و گردو.

بیشترین باغ‌های استان در شهرستان شهرکرد و کمترین آن در شهرستان اردل قرار دارد.

دامداری: دامداری از فعالیت‌های بسیار قدیمی در استان چهارمحال و بختیاری محسوب می‌شود که از دیرباز بسیاری از مردم کوچ‌نشین، روستاییان و حتی شهرنشینان به آن اشتغال داشته‌اند و دلیل این امر وجود مراتع ییلاقی، مراتع جنگلی و اقلیم سردسیر می‌باشد.

بخش‌هایی از استان چهارمحال و بختیاری همچون شهرستان‌های فارسان، بروجن و قسمت‌هایی از شهرستان لُردگان، منطقه ییلاقی عشایر بختیاری به شمار می‌روند.

یکی از قابلیت‌های جالب توجه این استان در زمینه پرورش اسب می‌باشد.

وجود چشمه‌های فراوان، رودخانه متعدد و پرآب، کیفیت و دمای پایین آب رودخانه‌ها و چشمه‌ها سبب شده تا بستر مناسبی جهت پرورش و تولید ماهی‌های آب سرد فراهم گردد به طوری که استان چهارمحال و بختیاری در چند سال اخیر مقام نخست کشور را در تأمین ماهی قزل‌آلا به خود اختصاص داده است.

پرورش زنبور عسل نیز از دیگر فعالیت‌های کهن در استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد که دلیل این امر مراتع وسیع با گل و گیاهان متنوع و شهدخیز و کشتزارهای فراوان می‌باشد.

پرورش و تولید کرم ابریشم به لحاظ برخورداری از ارزش افزوده بالا، از پتانسیل‌های استان چهارمحال و بختیاری است که می‌تواند به عنوان یکی از زمینه‌های قابل سرمایه‌گذاری در استان مطرح شود.

صنایع کارخانه‌ای: استان چهارمحال و بختیاری استعداد فراوانی به منظور ایجاد و توسعه انواع صنایع دارد. تولیدات محصولات صنعتی استان شامل صنایع مواد غذایی و آشامیدنی، صنایع نساجی، تولید پوشاک، تولید چوب و محصولات چوبی، صنایع تولید مواد شیمیایی، صنایع تولید محصولات پلاستیکی و لاستیکی، تولیدات محصولات کانی غیرفلزی، تولید فلزات اساسی، تولید محصولات فلزی فابریکی (به جز ماشین‌آلات و تجهیزات)، تولید ماشین‌آلات و تجهیزات طبقه‌بندی شده، تولید ماشین‌آلات مواد و انتقال نیرو، تولید رادیو و تلویزیون، تولید وسایل نقلیه موتوری و تریل، تولید وسایل حمل و نقل، تولید مبلمان و مصنوعات طبقه‌بندی شده.

صنایع ماشینی استان بیشتر در شهرهای شهرکرد، بروجن و فارسان استقرار یافته‌اند.

صنایع دستی: تولید صنایع دستی در استان چهارمحال و بختیاری بسیار رایج بوده و در میان عشایر بختیاری، رونق به سزایی دارد. از صنایع دستی مهم استان می‌توان به قالی‌بافی، قفل‌سازی، انواع بافته‌های خانگی نظیر کلاه نمدی، عبا، نمد، گهواره و کوبه در اشاره نمود که تولید آن‌ها به طور عمده برای مصارف خانوار عشایری و روستایی صورت می‌گیرد.

قالی‌بافی: قالی یکی از مشهورترین صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری است که از پشم گوسفندان و به رنگ طبیعی و با الهام از طبیعت بافته می‌شود. قالی‌های بختیاری به طور عمده دارای گره تُرکی و معمولاً دو پوده است. در این نوع بافت، نخ خامه از روی دو تار مجاور به عقب رفته و بعد از دور زدن تارها از زیر قسمت کمانی روی تارها بیرون آمده به سمت بالا کشیده می‌شود و سر آن قیچی می‌شود. بعد از هر ردیف بافت، دو پود روی قسمت‌های بافته شده قرار می‌دهند و با دَفتین آن را می‌کوبند.

از معروف‌ترین قالی‌هایی که در استان بافته می‌شوند می‌توان به قالی چالشتری و قالی یلمه (پشم در پشم) که خاستگاه آن عشایر قشقایی ساکن در منطقه بروجن است اشاره نمود که شهرت جهانی دارند.

ویژگی ممتاز قالی این استان در رنگ و طرح منحصر به فرد آن نهفته است به عبارت دیگر طبیعت زیبای استان چهارمحال و بختیاری در قالی‌های بافته شده در این استان تجلی پیدا می‌کند. نقشه قالی‌هایی که در استان بافته می‌شوند به طور عمده خشتی، سرو کاج، گل پتو، جانماز و مسجدی، بوته‌ای، یلمه و ... است.

خِرسَک: خرسک نوعی قالی درشت بافت است که پرز آن با قیچی کوتاه نمی‌شود. نقشه این نوع قالی معمولاً ابداعی و برگرفته از طبیعت است و بافنده به میل و اراده خویش طرحی را در ذهن می‌پروراند و اجرا می‌کند.

این نوع فرش معمولاً در میان عشایر و روستاییان مورد استفاده قرار می‌گرفته است و از آنجا که محل استقرار سیاه چادرها و کف اتاق‌ها در روستا ناهموار بوده است، این فرش ضخیم بافته می‌شده است.

گلیم: گلیم فرشی است سبک که کلیه مصالح آن پشم است و بافنده آن معمولاً زنان عشایر و خانواده‌های روستایی می‌باشند. بافت گلیم بیشتر شبیه پارچه است تا قالی و بیشتر به عنوان زیرانداز، خور، خورجین، تاچه، کیسه و ... از آن استفاده می‌شود.

در استان چهارمحال و بختیاری چهار نوع گلیم را می‌توان از یکدیگر متمایز نمود که عبارتند از گلیم روستایی، گلیم سومک (گلیم سوزنی بختیاری)، گلیم پود پیچ و گلیم پارچه‌ای.

جاجیم: جاجیم یکی از دست‌بافت‌های عشایر بختیاری است که به شکل نوارهایی باریک تماماً از پشم بافته می‌شود و پس از بافت، آن را به قطعاتی با طول مناسب تقسیم می‌کنند و از پهلو به یکدیگر می‌دوزند در نتیجه سطح یکپارچه‌ای حاصل می‌شود که به عنوان روانداز (لحاف) یا زیرانداز استفاده می‌شود.

چله‌کشی جاجیم معمولاً روی زمین صورت می‌گیرد. ضمن بافت آن تارها از روی کار دیده می‌شود در حالی که پود در زیر آن‌ها مخفی است و برخلاف سایر منسوجات که در آن‌ها نقش با پود شکل می‌گیرد، در جاجیم نقش‌ها به واسطه تارها ایجاد می‌شود.

جاجیم با نام چهارکوبی نیز خوانده می‌شود.

از جاجیم به عنوان رختخواب‌پیچ استفاده می‌شود. علاوه بر این بختیاری‌ها با استفاده از شیوه بافت جاجیم نوارهای تسمه مانندی نیز تولید می‌کنند که به آورآرتهده شهرت دارد و برای حمل گهواره کودک بر پشت مادر هنگام کوچ به کار می‌رود.

نمدمالی: یکی از قدیمی‌ترین، زیباترین و تخصصی‌ترین صنایع دستی در استان چهارمحال و بختیاری، صنعت نمدمالی است که در سایر نقاط کشور نیز به صورت محدودی دیده می‌شود.

نمد از پشم گوسفند بافته می‌شود و موارد استفاده گوناگونی دارد برای مثال در گذشته از نمد به عنوان زیرانداز یا نوعی پوشش برای چوپانان و کشاورزان استفاده می‌شد. امروزه در استان چهارمحال و بختیاری از نمد نوعی کلاه تولید می‌شود که به کلاه نمدی معروف است و هنوز بیشتر مردان بختیاری از این نوع کلاه استفاده می‌کنند.

شهرهای بروجن و شهرکرد از مراکز مهم تولید گیوه و نمد در استان به شمار می‌روند.

نمکدان: نمکدان، تی‌یر یا چنته از دست‌بافت‌های محلی زنان بختیاری است و بیشتر جنبه خود مصرفی داشته و جهت حمل و نگهداری نمک و مواد مشابه خوراکی از آن استفاده می‌شود.

از مهم‌ترین مناطق استان چهارمحال و بختیاری که این بافته تولید می‌شود می‌توان به لردگان، چلگرد، کوهرنگ و مناطق مختلف بازفت اشاره نمود.

جُل (رو زینی): جُل پوششی است که بر روی چهارپایان می‌اندازند و بار روی این پوشش قرار می‌گیرد. جل بافته‌ای چهارگوش و معمولاَ دو قسمتی است که با تسمه سینه بند، تنگ شکم بند و یک زیر دم مجهز به یک تکه نمد به نام رفیده، به پشت حیوان بسته می‌شود.

به هنگام تزئین حیوانی که مختص حمل عروس یا بی بی (زن خان) است، رفیده را با پارچه ساده‌ای می‌پوشانند و روی آن را با مهره‌های رنگی و دکمه تزئین می‌کنند.

نقش‌های جل با توجه به نوع استفاده آن، بافت‌های متفاوتی دارد. دور تا دور جل منگوله‌های رنگی بزرگ و کوچک آویزان می‌شود.

سرفه آردی (سفره آردی): نان غذای اصلی عشایر بختیاری به شمار می‌رود و از این رو آرد که ماده اولیه پخت نان می‌باشد، بسیار مقدس است به همین دلیل سفره مخصوصی برای نگهداری آن بافته می‌شود که در گویش بختیاری به آن «سرفه (سفره) آردی» می‌گویند. سفره آردی دارای بافت گلیمی یک رو یا رندی بافت است که گاهی وسط آن ساده بافت با حاشیه‌ای نقش‌دار است. تار آن پنبه‌ای و پود آن از پشم بوده و به شکل مربع و گاه مستطیل می‌باشد. متن سفره آردی به صورت ساده، یک قسمتی نقش‌دار، دو قسمتی نقش‌دار و چهار قسمتی نقش‌دار دیده می‌شود.

پیش سینه: بختیاری‌ها پیش سینه را برای تزئین و افزودن زیبایی حیوان می‌بافند و مانند گردنبندی به دور گردن مادیان حلقه می‌کنند.

این بافته کاملاً به روش رندی بافته شده و جنس تار آن از پنبه و پود آن از پشم است. بافت وسط پیش سینه در طرفین متوقف شده اما در وسط به شکل مثلثی ادامه می‌یابد و به رأس آن ختم می‌شود.

سیاه چادر: بافت سیاه چادر به عنوان محصولی خودمصرفی در میان تمام عشایر ایران به ویژه بختیاری‌ها مرسوم است. عشایر بختیاری از سیاه چادر با عنوان «بهون» نام می‌برند. هر بهون به تناسب کوچکی یا بزرگی آن از قطعات (لت‌هایی) تشکیل شده است که طول هر یک از لت‌ها 6 تا 10 متر می‌باشد و برای بافت آن دو نفر بافنده به مدت 10 تا 15 روز مشغول می‌باشند. در انتهای کار لت‌ها به به شکلی خاص از عرض کنار یکدیگر قرار داده شده و با موی بز به یکدیگر دوخته می‌شوند.

برای بافت سیاه چادر از موی بز استفاده می‌شود و در زمان بارش باران مو در برابر رطوبت متورم شده و در نتیجه آب به داخل چادر نفوذ نمی‌کند. سیاه چادر در مقابل باد مقاوم بوده و داخل آن در زمستان گرم و در تابستان خنک است.

دستگاه بافت بهون همان دستگاه معمول عشایری است.

موج‌بافی: موج نوعی رختخواب‌پیچ و شبیه جاجیم است که مانند سایر بافته‌های بختیاری جنبه خودمصرفی دارد ولی بافت آن چندان رایج نیست و اغلب در شرایطی که به موج احتیاج داشته باشند آن را از موج‌بافان دزفولی یا شوشتری خریداری می‌کنند با این حال عده بسیار کمی از عشایر استان چهارمحال و بختیاری به تولید آن اشتغال دارند.

طول دستگاه موج‌بافی از 5 تا 7 متر متغیر است بنابراین طول تارها (یعنی بین سردار و زیردار) حدود 5 تا 7 متر فاصله است. بعد از اتمام بافت موج (با توجه به اندازه آن) آن را 2 یا 3 قسمت کرده و از پهنا به هم می‌دوزند. تار و پود موج تماماً از پشم است.

از موج علاوه بر بستن رختخواب‌ها به عنوان روانداز نیز استفاده می‌شود.

چوقابافی: چوقا که گاهی چوخا نیز تلفظ می‌شود، نوعی عبای دهقانی است که زنان از پشم سفید طبیعی می‌بافند و دارای خطوط عمودی آبی تیره یا مشکی است که مردان بختیاری آن را بر روی لباس‌های خود می‌پوشند. بلندی چوقا تقریباً تا سر زانو می‌رسد و جلوی آن کاملاً باز است. چوقا فاقد آستین است.

ماده اولیه چوقا پشم است که زنان بختیاری آن را به گونه‌ای بسیار نازک و ظریف می‌ریسند و به وسیله دستگاه‌های ساده بافت، نوارهای متعددی با عرض‌های متفاوت (بسته به اندازه مورد نظر) می بافند. این نوار از دو قسمت مساوی و متفاوت تشکیل می‌شود. دار چوقا به صورت افقی و تک نفره است. برای این که نخ پشمی مورد استفاده در بافت چوقا ظریف و یکنواخت ریسیده شود، آن را به هنگام پره گرداندن (نخ ریسی) از سوراخی که روی ناخن بلند انگشت شست تعبیه شده است می‌گذرانند.

بهترین نوع چوقا که توسط زنان کیارسی بافته می‌شود به «کیارسی بف» معروف است و دارای بافت بسیار ظریف بوده و تار آن‌ها از جنس پنبه است و از بازار خریداری می‌شود.

وریس (وریسین): وریس نوعی نوار منسوج و تسمه مانند است که در زندگی عشایر بختیاری کاربردهای زیادی دارد و اغلب به عنوان طناب (در عرض‌های متفاوت برای مصارف مختلف) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

قفل‌سازی، سنگ‌تراشی، گیوه‌دوزی و خاتم‌کاری از دیگر صنایع دستی رایج در استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد.

معادن استان چهارمحال و بختیاری
با توجه به موقعیت زمین‌شناسی و ساختار تکتونیکی منطقه، تجمع کانی‌های غیرفلزی در استان نسبت به کانی‌های فلزی بیشتر بوده است. مهم‌ترین معادن استان چهارمحال و بختیاری عبارتند از سیلیس، سنگ گچ، سنگ لاشه، مواد اولیه سیمان، خاک نسوز و بوکسیت.

در حال حاضر پراهمیت‌ترین ماده معدنی موجود در استان ذخایر بوکسیت و آرژیلیت معدن خاک نسوز شهید نیلچیان در دوپلان است که با توجه به عیار و حجم ذخیره معدن موجود، یکی از بهترین معادن ایران و خاورمیانه است در مقابل معادن سنگ لاشه ساختمانی به لحاظ ارزش مالی آن، از اهمیت کمتری برخوردارند.

در استان چهارمحال و بختیاری تاکنون 15 نوع ماده معدنی شناسایی شده است که از این میان می‌توان به انواع سنگ‌های تزئینی و نما از نوع مرمریت، سنگ گچ، ماسه سنگ سیلیسی، دولومیت، خاک نسوز، مواد اولیه سیمان، فلدسپات سدیم‌دار، مس، سرب، روی، آهن، سولفات استرانسیوم، آهک صنعتی، شیل (برای تولید آجر)، خاک‌های صنعتی کربناته و سیلیستن اشاره نمود.

بیشترین تعداد معادن در شهرستان لردگان و کمترین تعداد آن‌ها در شهرستان بروجن واقع شده است.​