حضرت مهدي(ع) همنام با پيامبر(ص) و هم لقب با آن وجود شريف است. نام آن حضرت، محمد و لقب او ابوالقاسم است. در بعضي احاديث معتبر، تصريح به اين نام در مجالس عمومي منع شده است.(ترجمه، مكيال المكارم، ج2،ص188)
پيامبر(ص) ميفرمايد: «لا يسمه باسمه ظاهراً قبل قيامه الا كافر به»؛«در آشكارا نام او را تا قبل از قيام او، جز كافر به او نميبرد».(مستدرك الوسايل، ج12، ص285)
امام باقر(ع) نيز فرموده است: «لا يسمي حتي يظهر امره»؛«نام او نبايد برده شود تا اينكه امر (قيام) او آشكار شود».(كافي، ج1، ص525)
امام رضا(ع) نقل شده است: «لا يسمي باسمه بعد غيبة احد حتي يراه و يعلن باسمه فليسمه كل الخلق»؛«كسي نام او را پس از غيبت او نبرد تا زماني كه او را ببيند و نامش آشكار شود و تمام مردم نام او را ببرند».(مستدرك، ج12، ص285)
امام حسن عسكري(ع) ميفرمايد: «لا يحل لاحد ان يسميه و يكنيه بكنيته الي ان يظهر الله دولته و سلطنته»؛« براي هيچ كس حلال نيست كه نام و كنيه او را ببرد تا وقتي كه خدا دولت و حكومتش را آشكار سازد.(مستدرك، ج12،ص285).
پيامبر(ص) ميفرمايد: «لا يسمه باسمه ظاهراً قبل قيامه الا كافر به»؛«در آشكارا نام او را تا قبل از قيام او، جز كافر به او نميبرد».(مستدرك الوسايل، ج12، ص285)
امام باقر(ع) نيز فرموده است: «لا يسمي حتي يظهر امره»؛«نام او نبايد برده شود تا اينكه امر (قيام) او آشكار شود».(كافي، ج1، ص525)
امام رضا(ع) نقل شده است: «لا يسمي باسمه بعد غيبة احد حتي يراه و يعلن باسمه فليسمه كل الخلق»؛«كسي نام او را پس از غيبت او نبرد تا زماني كه او را ببيند و نامش آشكار شود و تمام مردم نام او را ببرند».(مستدرك، ج12، ص285)
امام حسن عسكري(ع) ميفرمايد: «لا يحل لاحد ان يسميه و يكنيه بكنيته الي ان يظهر الله دولته و سلطنته»؛« براي هيچ كس حلال نيست كه نام و كنيه او را ببرد تا وقتي كه خدا دولت و حكومتش را آشكار سازد.(مستدرك، ج12،ص285).
بر اساس اين دسته از روايات ـ كه نام بردن آن حضرت تا زمان ظهور منع شده است ـ بسياري از عالمان شيعه تصريح و تلفظ نام شريف آن حضرت را حرام دانستهاند. و لذا براي اينكه اين نام تلفظ نشود در نوشتهها به صورت «محمد» مينويسند اگر چه نوشتن به صورت «محمد» حرام نيست.
البته برخي از عالمان شيعه (مانند خواجه نصير طوسي) تلفظ نام اصلي را هم جايز دانستهاند و از زمان شيخ بهايي به بعد در اين مسأله بين عالمان شيعه اختلاف نظر و رأي پديد آمد.(مكيال المكارم، ج2، ص190).
البته برخي از عالمان شيعه (مانند خواجه نصير طوسي) تلفظ نام اصلي را هم جايز دانستهاند و از زمان شيخ بهايي به بعد در اين مسأله بين عالمان شيعه اختلاف نظر و رأي پديد آمد.(مكيال المكارم، ج2، ص190).
گروهي از عالمان شيعه(مانند شيخ مفيد، شيخ صدوق، علامه طبرسي، محقق داماد، مرحوم مجلسي و محدث نوري و ...) به زبان آوردن نام اصلي حضرت را حرام دانستهاند.
گروه ديگر از عالمان شيعه (مانند شيخ انصاري و شيخ حر عاملي و ...) ذكر نام اصلي حضرت مهدي(ع) را حرام ندانسته و روايات منع را مربوط به زمان غيبت صغري ميدانند كه جان آن حضرت از طرف حكومت وقت در خطر بودهاست. اين گروه در تاييد نظر خود، روايات و زيارات را كه نام اصلي حضرت مهدي(ع) تصريح شده است ذكر ميكنند:
شيخ صدوق از زبان يكي از ياران امام حسن عسكري(ع) نقل ميكند: «ان ابا محمد بعث الي بعض من سماه لي بشاة مذبوحه و قال هذه عقيقة ابني محمد»؛«امام براي يكي از كساني كه نامش را براي من ذكر كرد گوسفند سر بريدهاي فرستاد و فرمود اين عقيقه فرزندم محمد است»(كمال الدين ج2، ص334).
شيخ صدوق از زبان يكي از ياران امام حسن عسكري(ع) نقل ميكند: «ان ابا محمد بعث الي بعض من سماه لي بشاة مذبوحه و قال هذه عقيقة ابني محمد»؛«امام براي يكي از كساني كه نامش را براي من ذكر كرد گوسفند سر بريدهاي فرستاد و فرمود اين عقيقه فرزندم محمد است»(كمال الدين ج2، ص334).
از آنجا كه بيشتر «روايات منع» نام بردن را تا زمان ظهور ممنوع شمردهاند؛ لذا بسياري از عالمان شيعه ذكر و تلفظ نام شريف حضرت مهدي(ع) را سزاوار نميدانند و ميفرمايند: بهتر است تصريح به نام اصلي آن وجود شريف نشود».
برخي نيز معتقدند: حرمت ذكر نام حضرت در جايي است كه مخالفان و دشمنان اهل بيت و امام زمان(ع) حضور دارند.
گفتني است تلفظ نام و كنيه مخصوص حضرت مهدي(ع) در اين موارد بدون اشكال است:
1. در نوشتهها: حتي كساني كه ذكر نام محمد را حرام ميدانند، نوشتن آن در كتابها را حرام ندانستهاند.
2. به صورت اشاره و رمز: ميتوان گفت نام آن حضرت مانند نام رسول خدا و كنيه او مانند كنيه رسول خدا است و نيز ميتوان به صورت رمز ـ م ح م د ـ تلفظ نمود.
3. در دعا و مناجات در غير مجالس عمومي؛
4. ذكر نام آن حضرت به صورت پنهاني و در قلب.
(ترجمه مكيال المكارم، ج2، ص188)
1. در نوشتهها: حتي كساني كه ذكر نام محمد را حرام ميدانند، نوشتن آن در كتابها را حرام ندانستهاند.
2. به صورت اشاره و رمز: ميتوان گفت نام آن حضرت مانند نام رسول خدا و كنيه او مانند كنيه رسول خدا است و نيز ميتوان به صورت رمز ـ م ح م د ـ تلفظ نمود.
3. در دعا و مناجات در غير مجالس عمومي؛
4. ذكر نام آن حضرت به صورت پنهاني و در قلب.
(ترجمه مكيال المكارم، ج2، ص188)