ماه ربيع الاول سرور و حزن را با هم در خود جاى داده است . روزهاى 1،3،4،5،8،9،10،12،14،16،17،19،22،23،25
اين ماه ايام پرخاطره اى از شادى و اندوه اهل بيت (عليهم السلام ) است ، كه ذيلا به تفصيل آنها مى پردازيم .
مطالب این روز شمار گرفته شده از
از کتاب تقویم شیعه نوشته حجت الاسلام و المسلمین عبدالحسین نیشابوری می باشد
خبرهاى خوشى همچون ولادت پيامبر (صلى الله عليه و آله )، ليله المبيت و هجرت پيامبر (صلى الله عليه و آله )، ورود حضرت به مدينه ،
آغاز امامت امير المؤ منين (عليه السلام ) پس از شهادت پيامبر (صلى الله عليه و آله )،
ولادت امام صادق (عليه السلام )،
آغاز امامت حضرت مهدی(عج ) پس از شهادت امام عسكرى (عليه السلام )، روزهاى بيادماندنى اين ماه است .
ازدواج پيامبر (صلى الله عليه و آله ) با حضرت خديجه (عليها السلام )، و ورود حضرت معصومه (عليها السلام ) به قم روزهاى ديگرى است كه خاطره هاى خوشى را بر جاى گذاشته است . مرگ عمر بن خطاب و يزيد بن معاويه و عمر بن سعد برگهاى ديگرى از دفتر شادى اهل بيت (عليهم السلام ) در اين ماه است .
آغاز وجوب نماز، عمود دين اسلام روز ديگر است كه هيچگاه فراموش نخواهد شد.
از سوى ديگر واقعه وحشتناكى در اين ماه رخ داده كه سر آغاز همه مصائب اهل بيت (عليهم السلام ) است ، و آن هجوم به خانه وحى پس از دفن بدن مطهر پيامبر (صلى الله عليه و آله ) است . اولين روز خلافت غاصبانه معاويه ، ورود اهل بت امام حسين (عليه السلام ) به شام ، تخريب كعبه توسط يزيد، نيز از آثار شوم سقيفه است كه در اين ماه رخ داد است . شهادت امام عسكرى (عليه السلام )، وفات حضرت سكينه (عليهما السلام ) نيز از حوادث اين ماه است .
از جنگهاى پيامبر (صلى الله عليه و آله ) جنگ بنى النضير و جنگ دومه الجندل در اين ماه بوده است . همچنين صلح امام حسن (عليه السلام ) در اين ماه اتفاق افتاده است .
مرگ موسى خليفه عباسى ، معتصم عباسى ، داود بن على حاكم ظالم مدينه ، مالك بن انس و احمد بن حنبل نيز در اين ماه به وقوع پيوسته است .
1 ربيع الاول 1. دفن بدن مطهر پيامبر (صلى الله عليه و آله ) در نيمه شب اول ربيع بدن مطهر خاتم الانبياء و المرسلين (صلى الله عليه و آله ) را امير المؤ منين على بن ابى طالب (عليه السلام ) دفن فرمودند
مصيبت و فاجعه رحلت پيامبر (صلى الله عليه و آله ) از يك طرف و بى احترامى به آن حضرت و توجه نداشتن مردم به غسل و كفن و دفن حضرت از طرف ديگر، داغهايى بود كه بر دل مبارك امير المؤ منين (عليه السلام )سنگينى مى كرد. چنانكه با ياد تلخ آن روزها فرموده اند: ((آيا بدن شريف پيامبر (صلى الله عليه و آله ) را رها مى كردم و او را دفن ننموده براى خلافت و سلطنت بعد از او نزاع مى كردم ))؟
شيخ مفيد مى فرمايد: ((اكثر مردم در دفن پيامبر (صلى الله عليه و آله ) حاضر نشدند، و نماز بر آن حضرت نخواندند، چه اينكه بين انصار و مهاجرين مشاجره در امر خلافت بود
. اعمش مى گويد: پيامبرشان از دنيا رفت و مردم هم و غمى نداشتند جز آنكه عده اى بگويند: ((امير از ماست )) و طايفه ديگرى بگويند: ((امير از ماست ))[SUP](159)[/SUP].
هنگام رحلت پيامبر (صلى الله عليه و آله ) مغيره خطاب به ابوبكر و عمر گفت : اگر بعدا با مردم كارى داريد آنها را دريابيد. لذا ابوبكر و عمر هنگام دفن پيامبر (صلى الله عليه و آله ) حاضر نبودند، بلكه ميان ديگران بودند كه در سقيفه براى خود امير انتخاب مى كردند، و قبل از آنكه كنار بدن حضرت حاضر شوند، بدن مطهر دفن شد
عبد الله بن حسن مى گويد: به خدا قسم ابوبكر و عمر بر پيامبر (صلى الله عليه و آله ) نماز نخواندند، و سه روز بدن مبارك آن حضرت دفن نشد، ولى با اين همه اهل سقيفه مشغول كار خود بودند
حضرت باقر (عليه السلام ) مى فرمايند: مردم روز دوشنبه و شب سه شنبه را بر بدن آن حضرت نماز مى خواندند، و عموم مردم حتى خواص و نزديكان حضرت بر بدن مبارك نماز خواندند، اما هيچيك از اهل سقيفه بر غسل و كفن و دفن حضرت حاضر نشدند. امير المؤ منين (عليه السلام ) بريده اسلمى را براى خبر دادن نزد آنان فرستاد، ولى اعتنايى نكردند و بعد از دفن آن حضرت بيعت آنان هم تمام شد
عايشه در اين باره اقرارى دارد كه جالب توجه است . او گفته است : ((بخدا قسم ما از دفن پيامبر (صلى الله عليه و آله ) با خبر نشديم تا اينكه صداى بيل و كلنگ را در شب چهارشنبه از حجره آن حضرت شنيديم ))، يعنى بعد از دفن متوجه شديم .
بايد از اينان كه بر سر غصب خلافت همه چيز را فراموش كرده بودند پرسيد:
آيا سقيفه در حضور پيامبر (صلى الله عليه و آله ) و به سفارش حضرت بود يا غدير؟
آيا براى تشكيل شوراى سقيفه دستورى از طرف خداوند آمده بود يا درباره غدير؟
آيا در سقيفه از اكثر بلاد مسلمين حضور داشتند يا در غدير؟
آيا در سقيفه همه مردم حاضر بودند يا در غدير كه حتى زنها هم بيت كردند؟
2. ليلة المبيت شب اول اين ماه پيامبر (صلى الله عليه و آله ) از شر كفار از مكه به مدينه هجرت كردند. در آن شب آقا و مولايمان امير المؤ منين (عليه السلام ) جان نثارى فرموده به جاى رسول گرامى اسلام (صلى الله عليه و آله ) در بستر ايشان خوابيدند[SUP](164)[/SUP]، چه اينكه كفار قريش قصد كشتن حضرتش را داشتند. به اين مناسبت آيه و من الناس من يشرى نفسه ابتغاء مرضات الله ...:
((از مردم كسى هست كه جان خويش را در راه رضايت خداوند مى فروشد و خدا بر بندگان مهربان است )) در شاءن على بن ابى طالب (عليه السلام ) نازل شد
در شبى كه امير المؤ منين (عليه السلام ) به جاى پيامبر (صلى الله عليه و آله ) خوابيد به جبرئيل و ميكائيل خطاب رسيد كه من بين شما دو نفر برادرى قرار دادم . كداميك از شما ايثار مى كند كه عمر طولانى از آن ديگرى باشد؟ هر دو عمر طولانى را اختيار كردند.
خطاب آمد:
((به زمين نگاه كنيد و ببينيد كه چگونه على (عليه السلام ) حيات خود را به برادرش پيامبر (صلى الله عليه و آله ) ايثار نموده و به جاى او خوابيده و جان خود را فداى جان او نموده است . به زمين برويد و او را از دشمنان حفظ كنيد)). آنان آمدند و جبرئيل بالاى سر امير المؤ منين (عليه السلام ) و ميكائيل سمت پاهاى آن حضرت نشست و ندارد: بخ بخ من مثلك يابن ابى طالب ، خداوند در جمع ملائكه به تو مباهات فرمود)). اينجا بود كه آيه شريفه و من الناس من يشرى نفسه ابتغاء مرضات الله ... نازل شد
3. هجرت پيامبر
(صلى الله عليه و آله )پيامبر (صلى الله عليه و آله ) 13 سال پس از بعثت به مدينه طيبه هجرت فرمود.
4. هجوم به خانه وحىدر اين روز اولين هجوم به خانه امير المؤ منين (عليه السلام ) صورت گرفت . هنگامى كه امير المؤ منين (عليه السلام )، متوجه غسل و كفن و دفن پيامبر شد و غاصبين خلافت در سقيفه بودند، در شب چهارشنبه كه اول ربيع بود بدن مبارك آن حضرت را دفن فرمود و طبق وصيت پيامبر (صلى الله عليه و آله ) متوجه جمع آورى قرآن شد. آن حضرت فرموده بودند
: (( على جان تا سه روز از خانه خارج مشو و قرآن را جمع آورى كن ...)).
در اين ايام سه بار به منزل آن حضرت هجوم آورده اند: بار اول در روز اول ربيع بود كه براى بيعت آمدند و آن حضرت فرمود كه قسم ياد كرده ام كه تا جمع قرآن تمام نشود از خانه بيرون نيايم و آنان بازگشتند. پس از آن امير المؤ منين (عليه السلام ) شبها صديقه طاهره و حسنين (عليهم السلام ) را بر در منازل اصحاب مى بردند و طلب يارى مى نمودند
بار دوم هفت روز بعد از دفن پيامبر (صلى الله عليه و آله ) بود كه زبير و عده اى ديگر در منزل امير المؤ منين (عليه السلام ) جمع شده بودند. آن روز زبير شمشير كشيد تا عمر را بكشد
بار سوم به منزل حضرت هجوم آوردند، و پس از آتش زدن در منزل و ضرب و جرح صديقه طاهره (عليها السلام ) و كشتن حضرت محسن (عليه السلام )، امير المؤ منين (عليه السلام ) را با دست بسته بيرون بردند
5. مسموميت امام عسكرى (عليهم السلام )امام حسن عسكرى (عليه السلام ) در اثر زهر مسموم شد و بيمارى حضرت آغازم گرديد.
بنابر قولى شهادت امام حسن عسكرى (عليه السلام ) در سال 260 ه در چنين روزى بوده است .
و به قولى ديگر در چهارم ربيع الاول و به قولى ديگر در هشتم ربيع الاول بوده است .
5 ربيع الاول
1. وفات حضرت سكينه (عليها السلام )
حضرت سكينه (عليها السلام ) دختر امام حسين (عليه السلام ) 56 سال پس از واقعه كربلا، در شب پنجم ربيع الاول سال 117 ه در مدينه وفات كرد.
مادر ايشان حضرت رباب (عليها السلام ) است كه با هم در واقعه كربلا حضور داشتند، و هراه با اسرا به كوفه و شام رفتند.
در صبح روز رحلتش محمد بن عبد الله (نفس زكيه ) چهارصد دينار عطر و عود خريد و پيرامون تابوت آن حضرت در مجمره ها سوزانيد.
خالد بن عبد الملك حاكم مدينه كه در نظر داشت با به تعويق افتادن تشييع جنازه بر اثر گرمى هوا به بدن مطهر جسارت شود، گفت :
((صبر كنيد من براى نماز خواندن بر جنازه مى آيم )). ولى نيامد.
لذا جنازه مبارك آن حضرت تا شب دفن نشد.
پس از آن حضرت سجاد (عليه السلام ) - و به قولى يحيى بن حسن (عليه السلام ) و به قولى محمد بن عبد لله نفس زكيه - بر جنازه آن حضرت نماز خواندند و آن حضرت را با احترام به خاك سپردند.
امام حسن عسكرى (عليه السلام ) در سال 260 ه در سن 28 سالگى به دست معتمد عباسى به شهادت رسيد. معتمد به عباسيين سفارش مى كرد كه بر آن حضرت تنگ بگيرند.
صدوق (رحمه الله ) مى فرمايد:
معتمد چندين مرتبه امام عسكرى (عليه السلام ) را حبس كرد.
22 ساله بودند كه امام هادى (عليه السلام ) به شهادت رسيدند، و مدت امامت آن حضرت شش سال بود.
در شبى كه فرداى آن روز به شهادت رسيدند نامه هاى زيادى به مردم مدينه نوشته بودند.
هنگام نماز صبح ، بعد از آنكه امام عصر (عليه السلام ) آن حضرت را وضو دادند و جوشانده اى به حضرتش دادند، به شهادت رسيدند.
وقتى مردم سامرا با خبر شدند، همه بازارها بسته شد و مردم كنار منزل آن حضرت جمع شدند.
وزراء و اتباع خليفه و بنى هاشم و علويات داخل منزل بودند.
در سامرا صداى شيون و گريه از هر سو به گوش مى رسيد و قيامتى بر پا شده بود.
امام زمان (عليه السلام ) آن حضرت را غسل داده بعد از كفن آن حضرت بدن مطهر را جهت نماز آوردند.
جعفر برادر حضرت جلو آمد كه بر بدن مبارك نماز بخواند. همين كه خواست تكبير بگويد امام زمان (عليه السلام ) در حالى كه طفلى گندمگون ، پيچيده موى ، گشاده دندان مانند پاره ماه بود از حجره بيرون آمد و رداى جعفر را كشيد و او را از آن مكان دور كرد و بر پدر بزرگوارش نماز خواند، و آن حضرت را نزد قبر پدر بزرگوارش حضرت هادى (عليه السلام ) دفن نمودند.
جعفر اين واقعه را براى معتمد نقل كرد. همه جار را در جستجوى حضرت گشتند، ولى اثرى از آن حضرت نديدند.
در سال شهادت امام عسكرى (عليه السلام ) - سال 260 ه محدث جليل جناب فضل بن شاذان نيشابورى از دنيا رحلت فرمود: او صاحب 180 تاءليف است و امام عسكرى (عليه السلام ) سه بار بر او رحمت فرستاده اند.
9 ربیع الاول
1. آغاز امامت حضرت ولى عصر (عليه السلام )
آغاز امامت حضرت صاحب الامر (عليه السلام ) و غيبت صغراى آن حضرت پس از شهادت امام عسكرى (عليه السلام ) است ، كه تنها فرزند آن حضرت بودند
اين روز عيد شيعه و اولين روز امامت خلافت آخرين خليفه و حجت بر حق و منجى عالم بشريت حضرت بقيه الله الاعظم (عليه السلام ) در سال 260 ه است .
2. قتل عمر بن خطاب
در آخر شب نهم ربيع الاول سال 23 ه عمر بن الخطاب از دنيا رفته است، و قول اهل سنت روز چهارشنبه 26 ذى الحجه است .
3. قتل عمر بن سعد عمر بن سعد فرمانده ظالم لشكر يزيد در اين روز به دست مختار ثقفى (رحمه الله ) به درك واصل شد
10 ربيع الاول
1. ازدواج پيامبر (صلى الله عليه و آله ) با حضرت خديجه (عليها السلام )
پيامبر (صلى الله عليه و آله ) 15 سال قبل از هجرت با حضرت خديجه كبرى (عليها السلام ) ازدواج نمودند.
از احاديث شيعه و اخبار عامه معلوم مى شود كه حضرت خديجه بنت خويلد بن اسد، در علم و اطلاع به كتب آن زمان معروف بوده است .
او از زنان قريش ، علاوه بر كثرت اموال و املاك و تجاراتى كه داشت ، به عقل و كياست نيز مزيت داشت و در آن زمان او را طاهره ، مباركه ، سيده نسوان و ملكه بطحاء مى گفتند.
او از كسانى بو كه انتظار قدوم پيامبر (صلى الله عليه و آله ) را مى كشيد و هميشه از علما علائم نبوت آن حضرت را جويا مى شد.
هنگامى كه خدمت پيامبر (صلى الله عليه و آله ) شرفياب شد، اول از مهر نبوت سؤ ال كرد و آن را زيارت كرد و اشعار فصيح او در مدح رسول گرامى اسلام (صلى الله عليه و آله ) و كمال محبتش به آل عبد المطلب مشهور است كه كاشف از علم و ادب و محبت اوست . در همان روزى كه آن حضرت مبعوث به رسالت شد جناب خديجه (عليها السلام ) ايمان آورد.
حضرت خديجه (عليها السلام ) از مال خويش و ميراثى كه به او رسيده بود به صورت مضاربه تارت مى نمود.
چندى نگذشت كه از بزرگان تجار شد به گونه اى كه هشتاد هزار شتر زير بار تجارت او بودند و هر روز امول او زيادتر مى شد. بر بام خانه او قبه اى از حرير سبز با طنابهاى ابريشم با تمثالى چند بود كه اين علامت جلالت آن مخدره بود.
افراد زيادى مانند عقبه بن ابى معيط و ابن ابى شهاب كه هر كى چهار صد كنيز و غلام و خدمتكار داشتند، و ابوجهل و ابوسفيان و ديگر بزرگان عرب آن روز خواستگارى آن حضرت آمدند؛ ولى آن حضرت قبول نفرمودند.
سرانجام خود حضرت خديجه (عليها السلام )، پيشنهاد ازدواج به پيامبر (صلى الله عليه و آله ) دادند و اين ازدواج با آداب و مراسم خاصى انجام شد.
خداوند دو پسر به نامهاى قاسم و عبد الله كه به آنها طيب و طاهر هم مى گفتند، و چهار دختر به نامهاى ام كلثوم و زينب و رقيه و فاطمه (عليها السلام ) و جده حضرات معصومين (عليهم السلام ) است .
حضرت خديجه (عليها السلام ) بيست و چهار سال و يك ماه با پيامبر (صلى الله عليه و آله ) زندگى كرد، و تا آن حضرت زنده بود پيامبر (صلى الله عليه و آله ) همسر ديگرى اختيار نفرمود.
همچنين حضرت خديجه (عليها السلام ) جميع اموال خود را به پيامبر (صلى الله عليه و آله ) واگذار كرد
داود بن على عموى سفاح در مدينه در دهم ربيع الاول به دعاى امام صادق (عليه السلام ) هلاك شد، چه اينكه داود بن على فرمان داد معلى بن خنيس را كه از اصحاب امام صادق (عليه السلام ) بود شهيد كردند.
3. مرگ مالك بن انس در اين روز در سال 179 ه مالك بن انس اصبحى ، رئيس فرقه مالكى از مذاهب اربعه اهل سنت از دنيا رفت و در بقيع دفن شد. از خصوصيات او اينكه مدت سه سال بعد از مرگ پدرش در شكم مادر بود و بعد از سه سال به دنيا آمد!!؟
4. اولين روز خلافت غاصبانه معاويه
در اين روز معاويه بن ابى سفيان در سال 41 ه خود را به خلافت نشاند، و از مردم بيعت گرفت و او اولين خليفه بنى اميه بعد از عثمان بود
در سال اول هجرت در اين روز نماز در حضر و سفر واجب شد
2. ورود پيامبر (صلى الله عليه و آله ) به مدينه
در غروب اين روز پيامبر (صلى الله عليه و آله ) بعد از هجرت از مكه وارد مدينه طيبه شدند، و در قبا نزول اجلال فرمود و منظر ماند تا امير المؤ منين (عليه السلام ) به ايشان ملحق شد، و سپس وارد مدينه شدند اين در حالى بود كه در 4 ربيع الاول پيامبر (صلى الله عليه و آله ) در مسير هجرت از غار ثور بيرون آمده به طرف مدينه حركت فرمود.
3. مرگ معتصم عباسى
در پنجشنبه دوازدهم ربيع الاول سال 227 ه دو ساعت از شب گذشته ، معتصم عباسى در سامرا به هلاكت رسيد. سبب مرگش آن شد كه حجامت كرد و سپس تب كرد و به همان تب به جهنم شتافت .
از بزرگترين جرائم او به شهادت رساند امام جواد (عليه السلام ) است .
مدت خلافت او 8 سال و 8 ماه و 8 روز بود، و هشتم از خلفاى بنى عباس بود. او 8 پسر و 8 دختر داشت و 8 قصر بناكرد. معتصم مردى ظالم بود و از علم و ادب و نوشتن بهره اى نداشت . او به سادات خصوصا بزرگان آنها اذيت هاى بسيار روا داشت ، و در دوران حكومتش علاقه زيادى به ساخت بنا داشت
4. مرگ احمد بن حنبل
در اين روز در سال 241 ه احمد بن حنبل رئيس فرقه حنبلى ها در بغداد از دنيا رفت ، و در همان شهر دفن شد
جد او ذوالثديه رئيس خوارج نهروان است ، كه به دست امير المؤ منين (عليه السلام ) به درك فرستاده شد
بنابر قولى مرگ او در ربيع الثانى است .
