انواع ادغام( حفص از عاصم)

[مائده سادات]

تعریف ادغام:
[FONT=&quot]

دغام یعنی کوبیدن و یا داخل نمودن حرفی در حرف دیگر و یا چیزی در چیز دیگر و در اصطلاح تجویدی،

داخل نمودن حرف ساکن در حرف

متحرک ما بعد آن میباشد که حرف اول را مُدْغًم و دومی را مُدْغَم فیه گویند. [/FONT][FONT=&quot]در واقع حذف حرف ساکن و

مشدد نمودن حرف بعدی [/FONT][FONT=&quot](مدغم یعنی کوبیده شده و مدغمٌ فیه یعنی کوبیده شده در آن).[/FONT]

ادغام خود به سه نوع تقسیم بندی شده است:

۱-ادغام متماثلین۲-ادغام متجانثین۳-ادغام متقاربین
​

۱-ادغام متفاربین


دو حرف متماثل،در صورت سکون اول،در هم ادغام می شوند .حرف ساکن اول حذف میشود و حرف

ساکن بعدی مشدد میشود. حرف ساکن حذف شده را مدغم یعنی ادغام شده و حرف بعدی را که مشدد

میشود مدغم فیه یعنی ادغام شده در آن مینامند. مثال

قَد دَخلوا-قُل لَهُم-اَووَزَنو
​

استثناء:تنها مورد استثنا ادغام متماثلین،عبارت است از :

مالِیَه هَلَکَ(الحاقه-۲۸) که علاوه بر ادغام اظهار آن نیز جایز است .البته هنگام

اظهار،((سَکت))خفیف بین آن

دو ضروری است.بدین معنا که:


پس از تلفظ هاء ساکن،لحظه ای کوتاه صوت را بدون تجدید نفس قطع سپس هاء دوم را تلفظ می کنیم.

 

[مائده سادات]

2-ادغام متجانثین
به شرط سکون حرف اول،فقط در موارد زیر انجام می شود:


* ب در: م

مثال:اِرکَب مَعَنا
​

ب ساکن در میم ادغام میشود
تنها مورد آن در سوره هود(ایه۴۲)واقع شده است که به صورت((اِرکَمَّعَنا))خوانده می شود.


*(ت-د-ط)(دو به دو در یکدیگر)


هر کدام ساکن باشد و دیگری بعد از آن واقع شود ادغام صورت میگیرد مثال

مثال های ادغام حروف نطعی:

قَد تَبیّن-بَسَطتَاِذ هَمَّت طائفهً
​

*(ث-ذ-ظ)(دو به دو در یکدیگر)


هر کدام ساکن باشد و دیگری بعد از آن قرار گیرد ادغام صورت میگیرد مثال

مثال های ادغام حروف لئوی :

یَلهَث ذلکَ-اِذظَلموا
​

در روایت حفص ،به جز موارد فوق ،ادغام متجانسین انجام نمی شود.

 

[مائده سادات]

3-ادغام متقاربین

*ق در : ک

قاف ساکن در کاف ..قاف ساکن ساکن حذف و کاف مشدد میشود. مثال

اَلَم نَخلُقکُم


تنها مورد آن در سوره مرسلات(آیه۷۷)واقع شده است که به صورت((اَلَم نَخلُکُّم))خوانده می شود.


*ل در : ر

لام ساکن در را. ساکن حذف و حرف بعد مشدد. مثال

قُل رَبّی-بَل رَبُّکُم
​

*ن در: یرملون( ی- ر- م -ل- و -ن)
​

نون ساکن در یرملون .مثال

مِن لَدُنکَ-وَ من لا یُجِب-مِن رَبِّکُم
​

البته باید دانست که سبب این ادغام،((تقارب در صفات))است.


در روایت حفص از عاصم غیر از موارد فوق ادغام متقاربین انجام نمی شود.

منبع: حلیه القرآن جلد 1
​