در هر انسانی دو نیرو وجود دارد . نیروی عقل و خرد و نیروی عواطف انسانی ، به وسیله ی عقل که از آن در روایات به پیامبر باطنی تعبیر شده است حقایق را درک می کند و عاطفه نیرویی است که انسان به وسیله ی آن مسائل اخلاقی مانند حب و بغض را درک می کند . تفاوت انسان و حیوان نیز در همین دو امتیاز است ؛ آدمی دارای عقل و عاطفه و به تعبیر دیگر دارای درک و احساسات است ولی حیوان فاقد این دو می باشد .
گرچه بعضی از حیوانات دارای هوش و شعور بسیار ضعیفی هستند و گونه ای از عاطفه خام را دارا می باشند ، مانند پرنده ای که هنگام خطر از جوجه هایش دفاع می کند ولی این شعور و عاطفه حیوان در مقام مقایسه با انسان ناچیز و هیچ محسوب می شود .
محبت که از عاطفه سرچشمه می گیرد نیروی بسیار عظیم و مؤثری است که دل ها را به هم نزدیک نموده و بهترین اجتماع انسانی را شکل می دهد . لذا می بینیم در جای جای قرآن و احادیث سخن از محبت و محبت ورزی می باشد . خداوند متعال در قرآن مجید انسان های مؤمن و صالح را با گل واژه هایی مانند : انَّ الله َ یُحِبُّ .... مورد ستایش قرار می گیرد .
در اهمیت محبت همین بس که در روایات از دین به محبت تعبیر شده و از پیشوایان نقل شده است که دین جز محبت نیست .
امام صادق علیه السلام فرموده است : « هَل الدّینُ إلّا الحُبُّ ثُمَّ تلا هذه الآیاته إن کنتم تُحِبّونَ الله فاتَّبعونی » آیا دین جز محبت است سپس این آیه را تلاوت کرد : اگر خدا را دوست دارید پس از من پیروی کنید . [1] می توان گفت بزرگترین ضامن اجرای مقررات اسلامی نزد مردان و زنان با ایمان حب پروردگار و جلب رضایت اوست .
........
1_ تفسیر نمونه ، ج 2 ، ص 60