◕✿◕ گوهري در صدف ◕✿◕
- نویسنده موضوع ضحا
- تاریخ شروع
.gif)
مقدمه
پيشينۀ حجاب و پوشش انسان به اندازۀ تاريخ و آفرينش است . پوشش و لباس هر انساني پرچم كشور است . پرچمي كه او بر در خانۀ خودش نصب كرده است و با آن اعلام مي دارد كه از كدام فرهنگ تبعيت مي كند ؛ هم چنان كه هر ملّتي ، وفاداري و احترام به پرچم خود ، اعتماد خود را به هويت ملي خويش افزار مي كند . هر انساني كه به يك سلسله ارزش ها و بينش ها معتقد و وابسته است ، لباس متناسب آن ارزشها و بينش ها را به تن خواهد كرد . حجاب و پوشش بارزترين نشانۀ فرهنگ و نماد ملّي كه سرعت تحت تأثير ساير پديدۀ فرهنگ قرار مي گيرد . هر نوع دگرگوني در ساختار فرهنگ و اجتماعي ، با تغيير در پوشش مردم مشخص مي گردد چنانچه استيلايي فرهنگي و سلطه پذيري نيز در اولين مرحه ، از طريق تغيير در پوشش مردم چهره مي نمايد . هدف اسلام ، سعادت و تكامل انسان است و دستورهاي ديني و احكام فقهي در همين راستا عرضه شده است . در حقيقت هدف تمامي آموزه هايي كه از سوي خداوند متعال نازل شده ، در جهت تعالي و رشد انسان در همۀ ابعاد مادي - معنوي ، فردي و اجتماعي مي باشد . در نتيجه احكام الهي مرتبط با پوشش زمان نيز در همين راستا صادر گرديد . حجاب امري فطري و از ضروريات دين اسلام مي باشد ، با اين وجود در طول تاريخ اين مسئله همواره مورد تهاجم دشمنان دين بوده است . از مسئلۀ كشف حجاب در كشورهاي اسلامي مثل ايران ، تركيه و ... و تا وضع قانون : نوبت حجاب در كشورهاي غربي و ترويج فرهنگ و ايجاد شبهات گوناگون در ذهن نوجوان ، همه گرماي ؟ است . از ؟ تهيۀ اين مجموعه نگاهي هرچند كوچك در تبيين ، ترويج فرهنگ و حجاب و عفاف برداريم .
پوشش
واژۀ پوشش ، در عرفه متشرعه به « حجاب » و در كلمات به « سَتْر » تعبير شده است . مراد از پوشش ، چگونگي پوشاندن بدن است و نوع پوشش ، مشخصات آن اعم از رنگ ، دخت و حجم لباس را دربر مي گيرد بنابراين ، هم كميّت مدِّ نظر است و هم كيفيت . پوشاك از نيازهاي اساسي زندگي و از نعمت هاي خداوند است :
«يا بَنِي آدَمَ قَدْ أنزَلْنَا عَلَيْكُمْ لِباساً يُوَاري سَوْءاتِكُم وَ رِيشاً ولِبَاسُ التَّقْوَي ذلِكَ خَيْرٌ ذلِكَ مِنْ آياتِ الله لَعَلَّهُمْ يَذَكَّروُنَ»
شد كه متذكّر اي فرزندان آدم ! در حقيقت ، ما براي شما لباسي فرو فرستاديم كه عورتهاي شما را پوشيده مي دارد و [براي شما] زينتي است ، [ولي] بهترين جامه ، [لباس] تقوا است . اين از نشانه هاي [قدرت] خداست ، باشوند .
در اين آيه ، پوشاندن شرمگاه و نيز زينت بخشي ، دو كاركرد اصلي لباس براي انسان شمرده شده است . فرهنگ برهنگي و برملا ساختن زشتي هاي آدمي ، رهاورد شيطان و نفوذ و سلطۀ او است .
«يَا بَنِي آدَمَ لاَ يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطَانُ كَمَا أَخْرَجَ أَبَوَيْكُم مِّنَ الْجَنَّةِ يَنزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوْءَاتِهِمَا» (اعراف :27)
اي فرزندان آدم ! زنهار شيطان شما را به فتنه نيندازد ؛ چنانكه پدر و مادر شما را از بهشت بيرون راند ، و لباسشان را از ايشان بركند تا عورت هايشان بر ايشان نمايان كند . علاوه بر اين ، انسان موجودي است اجتماعي ، و ناگزير بايد در عرصۀ اجتماع به گونه اي ظاهر شود كه هم بدنشان از سرما يا آفتاب سوزان در امان بماند و هم مستور تا انگشت نماي ديگران نگردد . از اینرو ، حجاب و پوشش علاوه بر خاستگاه فطري ، خاستگاه عقلاني و اجتمائي نيز دارد .
« چارچوب پوشش »
موضوع چارچوب پوشش را در دو حوزۀ پوشش مردان و پوشش زنان پي مي گيريم .
1. « پوشش مردان »
حدِّ پوشش براي مردان ، پوشاندن عورت و شرمگاه خويش از ديگران است . قرآن كريم مي فرمايد :
« قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ » (نور: 30)
به مردان باايمان بگو « ديده فرونهند و پاكدامني ورزند كه اين براي آنان پاكيزه تر است . »
فقها از جمله امام حداقل پوشش واجب براي مردان را ستر عورتين ، و پوشيدن ناف تا زانو را افضل دانسته و افزوده اند : احوط ، پوشش كامل است ، خصوصاً در جايي كه احتمال فتنه و فشاد فساد مي رود .
اين مقدار از پوشش در قلمرو احكام تكليفي وجوب و استحاب مطرح است . صرف نظر از عرف و سيره متشرعه و فرهنگ عمومي جامعۀ اسلامي ، توجه به اين جهات در كنار حكم تكليفي ايجاب مي كند كه انسان مكتبي علاوه بر آنچه شروع بر او واجب كرده ؛ جانب احتياط را رعايت نموده در عرصۀ اجتماع حتّي در ميان خانوادۀ خود به گونه اي ظاهر شود كه علاوه بر تقويت روحِ ايمان و كسب معرفت ، حريم عفت و اخلاق جامعه و خانواده نيز جايگاه ارزشي و پيشگامي وي در نشر فرهنگ اسلامي حفظ شود . براي تحقق اين هدف لازم است از پوشيدن لباس هاي مغاير با شئون متدينين و عرف متشرعه يعني لباس هاي تنگ - كه حجم بدن را آشكار مي سازد - با رنگ هاي تند و مدل هاي جلف و محرك و نيز پيراهن هاي آستين كوتاه ، ركابي ، يقه باز و شلوارك كه بخشي از بدن را برهنه مي گذارد ، اجتناب ورزد . در روايت بهترين لباس براي انسان ، لباس مردم آن زمان دانسته شده است . امام صادق مي فرمايد :
« فَخيرُ لِباسِ كُلِ زمانٍ لِباسُ اَهْلِهِ »
مراد از لباس اهل زمان ، ملاك ها و ملاحضاتي است كه عرف و تودۀ مردم در هر عصري از موضوع پوشش دارند .