صراط و میزان اعمال در قرآن

[بابک]

ما معتقد به وجود «صراط‏» و «میزان‏» در قیامت هستیم.


​

صراط همان پلی است كه بر روی جهنم كشیده شده و همگان باید از روی آن عبور كنند،آری راه بهشت از روی جهنم می‏گذرد!
«و ان منكم الا واردها كان علی ربك حتما مقضیا×ثم ننجی الذین اتقوا و نذر الظالمین فیها جثیا، همه شما (بدون استثنا) وارد جهنم می‏شوید،این امری است‏حتمی و قطعی بر پروردگارت،سپس آنها را كه تقوا پیشه كرده‏اند از آن رهایی می‏بخشیم و ظالمان را،در حالی كه به زانو در آمده‏اند در آن رها می‏سازیم‏».(1)
عبور از این گذرگاه صعب العبور خطرناك بستگی به چگونگی اعمال انسانها دارد چنان كه در حدیث معروفی می‏خوانیم: منهم من یمر مثل البرق،و منهم من یمر مثل عدو الفرس،و منهم من یمر حبوا،و منهم من یمر مشیا،و منهم من یمر متعلقا،قد تاخذ النار منه شیئا و تترك شیئا، بعضی مانند برق از آن می‏گذرند و بعضی همچون اسب تیز رو،بعضی با دست و زانو، بعضی همچون پیادگان و بعضی به آن آویزان می‏شوند (و می‏گذرند!) گاه آتش دوزخ از آنها چیزی را می‏گیرد و چیزی را رها می‏كند!»(2)

 

[بابک]

اما«میزان‏»چنانكه از نامش پیداست وسیله‏ای است‏برای سنجش اعمال انسانها،آری در آن روز همه اعمال ما را می‏سنجند و ارزش و وزن هر یك را آشكار می‏كنند:

«و نضع الموازین القسط لیوم القیامه فلا تظلم نفس شیئا و ان كان مثقال حبه من خردل اتینا بها و كفی بنا حاسبین،ما ترازوهای عدل را در روز قیامت‏بر پا می‏كنیم، و به هیچ كس كمترین ستمی نمی‏شود، حتی اگر به مقدار سنگینی یك دانه خردل (كار نیك و بدی) داشته باشد ما آن را حاضر می‏كنیم و (جزایش را به او می‏دهیم) و كافی است كه حساب كننده باشیم!»(3)
«فاما من ثقلت موازینه فهو فی عیشه راضیه×و اما من خفت موازینه فامه هاویه، اما كسی كه در آن روز،ترازوهای اعمالش سنگین است،در یك زندگی رضایتبخش خواهد بود،و كسی كه ترازوهایش سبك است جایگاهش دوزخ است!» (4)

 

[بابک]

آری عقیده ما این است كه نجات و رستگاری در آن جهان بستگی به اعمال انسانها دارد،نه آرزوها و پندارها،هر كس در گرو اعمال خویش است و بدون پاكی و تقوا كسی راه به جایی نمی‏برد:«كل نفس بما كسبت رهینه، هر انسانی در گرو اعمال خویش است‏».(5)
این شرح كوتاهی بود از چگونگی‏«صراط‏»و«میزان‏»هر چند جزئیات آن برای ما معلوم نیست و همان گونه كه قبلا نیز گفته‏ایم چون سرای آخرت عالمی است‏ بسیار برتر از جهانی كه در آن زندگی می‏كنیم، درك همه مفاهیم آن برای ما زندانیان دنیای مادی مشكل یا غیر ممكن است.




**********
پی نوشت:

1 . سوره مریم، آیات 71 و 72.
2 . این حدیث‏با مختصر تفاوتی در منابع معروف شیعه و اهل سنت،مانند كنز العمال حدیث 39036 و قرطبی،جلد 6، صفحه 4175 ذیل آیه 71 سوره مریم و صدوق در امالی خود آن را از امام صادق (ع) نقل كرده است.در صحیح بخاری نیز بابی دیده می‏شود تحت عنوان‏«الصراط جسر جهنم‏» (صحیح بخاری،جلد 8،صفحه 146) .
3 . سوره انبیاء، آیه 47.
4 . سوره قارعه، آیات 6 تا 9.
5 . سوره مدثر، آیه 38.