توضيح مدعی و تقسيم آن به دو بخش:
در پاسخ باید گفت که این ادعا در واقع دو سؤال را در خود نهفته دارد: اول اينكه: به چه دليل جهان خود به خود به وجود نيامده؟ دوم: اگر خود به خود به وجود نيامده به چه دليل خداوند جهان را خلق كرده؟
در پاسخ به طور خلاصه عرض ميشود كه:
هر چيزي را ما از راه آثار و خواص آن ميشناسيم؛ خواص عمومي جهان ماده كه ما ميشناسم و مشاهده ميكنيم عبارت است از حركت و تغيير و تجزيه و تركيب، محدوديت زماني و مكاني و نسبيّت؛ ما هيچ ذرّهاي از عالم مادي را نمييابيم الاّ اينكه اين ويژگيها در آنها هست؛ از كوچكترين اتمها تا بزرگترين كهكشانها، همه اين ويژگيها را دارند و اينها نشانههاي پديده و حادث بودن آنهاست! يعني زماني معدوم بوده و سپس بوجود آمدهاند. كل جهان مركب از اجزاي است كه اين خواص را دارايند و معلوم است كه پديده نميتواند خود به خود و بي علت به وجود آمده باشد.(1)
در پاسخ مشروحتر به اين سؤال كه "جهان هستي خود به خود به وجود آمده يا نياز به خالق دارد؟"
شش فرض قابل تصوّر است و بايد ديد كدام يك صحيح است:
1- جهان هميشه بوده
2- جهان پديده است ولي نياز به پديد آورنده ندارد
3- جهان پديده است ولي نياز به پديد آورنده اول ندارد و سلسله علل نامتناهي است
4- پديد آورنده جهان خود اوست
5- طبيعت به وجود آورنده جهان است
6- خدا آفريننده هستي است.
در پاسخ باید گفت که این ادعا در واقع دو سؤال را در خود نهفته دارد: اول اينكه: به چه دليل جهان خود به خود به وجود نيامده؟ دوم: اگر خود به خود به وجود نيامده به چه دليل خداوند جهان را خلق كرده؟
در پاسخ به طور خلاصه عرض ميشود كه:
هر چيزي را ما از راه آثار و خواص آن ميشناسيم؛ خواص عمومي جهان ماده كه ما ميشناسم و مشاهده ميكنيم عبارت است از حركت و تغيير و تجزيه و تركيب، محدوديت زماني و مكاني و نسبيّت؛ ما هيچ ذرّهاي از عالم مادي را نمييابيم الاّ اينكه اين ويژگيها در آنها هست؛ از كوچكترين اتمها تا بزرگترين كهكشانها، همه اين ويژگيها را دارند و اينها نشانههاي پديده و حادث بودن آنهاست! يعني زماني معدوم بوده و سپس بوجود آمدهاند. كل جهان مركب از اجزاي است كه اين خواص را دارايند و معلوم است كه پديده نميتواند خود به خود و بي علت به وجود آمده باشد.(1)
در پاسخ مشروحتر به اين سؤال كه "جهان هستي خود به خود به وجود آمده يا نياز به خالق دارد؟"
شش فرض قابل تصوّر است و بايد ديد كدام يك صحيح است:
1- جهان هميشه بوده
2- جهان پديده است ولي نياز به پديد آورنده ندارد
3- جهان پديده است ولي نياز به پديد آورنده اول ندارد و سلسله علل نامتناهي است
4- پديد آورنده جهان خود اوست
5- طبيعت به وجود آورنده جهان است
6- خدا آفريننده هستي است.