راز و سرّ در لغت بمعنی پنهان و پوشیده است[SUP]1[/SUP] و افشاء چیزی یعنی اظهار كردن آن در میان مردم؛[SUP]2[/SUP] در بیان اندیشمندان اسلامی برملا ساختن راز اعمّ از كشف و آشكار ساختن عیب است. زیرا راز گاهى از جمله عیوب است و گاهى نیست ولی افشاء آن موجب اذیت و اهانت به حق دوستان یا دیگر مسلمانان است؛ خواه آشكار ساختن به گفتار باشد یا به نوشتن یا به رمز و اشاره و خواه آنچه نقل شده از اعمال باشد یا از اقوال و خواه بر كسى كه از او نقل مىشود عیب و نقصى باشد یا نباشد و این عمل (افشاء راز) در شرع، مذموم و صاحب آن در نزد عقل، مورد سرزنش واقع شده است.[SUP]3[/SUP]
افشای راز از منظر قرآن
در آیات قرآن تعبیراتى دیده مىشود كه (نه به دلالت صریح بلكه به دلالت التزامى) از فضیلت رازدارى و زشتى افشاء سرّ خبر مى دهد، از جمله:در سوره توبه مىخوانیم: «آیا گمان كردید كه (به حال خود) رها مى شوید در حالى كه هنوز آنها كه از شما جهاد كردند و غیر از خدا و رسولش را محرم اسرار خویش انتخاب ننمودند (از دیگران) مشخص نشدهاند (باید آزمون شوید و صفوف از هم جدا شود) و خداوند به آنچه عمل مى كنید آگاه است».[SUP]4[/SUP]
این آیه میفرماید مسلمانان اسرار خود را به كسانى بگویند كه مطمئن به حفظ آن باشند نه به افراد نامطمئنّى كه افشاء سرّ مى كنند. مفهوم این سخن آن است كه رازدارى فضیلت است و افشاء سرّ از رذائل محسوب مىشود.
در سوره آل عمران نیز آمده است: «اى كسانى كه ایمان آورده اید محرم اسرارى از غیر خودتان انتخاب نكنید، آنها از هرگونه شرّ و فسادى درباره شما كوتاهى نمى كنند...».[SUP]5[/SUP]
در این آیه خداوند همه مؤمنان را مخاطب ساخته و با فرمان دادن اینكه غیر مسلمانان (مخلص و مؤمن) را محرم سرّ خود ندانید در واقع اشارهاى به لزوم حفظ اسرار و نكوهش از افشاء سرّ دارد. منتها این آیه و آیه قبل، ناظر به اسرار شخصى نیست بلكه نظر به اسرار جامعه اسلامى دارد كه افشاى آن ضربهاى به مسلمین وارد مىكند.
البته در قرآن مجید در مورد خصوص رازدارى همسران در سوره تحریم بحث مشروحى آمده است و خداوند نسبت به بعضى از همسران پیامبر كه در رازدارى كوتاهى كرده و اسرار بیت رسالت را افشا كرده بودند سرزنش شدیدى نموده است.
در این كه این راز چه بود بحث هاى مفصلى در میان مسلمانان است و چون شرح آن به درازا مىكشد مىتوانید به تفسیر نمونه ذیل آیه 3 و 4 سوره تحریم مراجعه فرمایید.[SUP]6[/SUP]
افشای راز از منظر قرآن
در آیات قرآن تعبیراتى دیده مىشود كه (نه به دلالت صریح بلكه به دلالت التزامى) از فضیلت رازدارى و زشتى افشاء سرّ خبر مى دهد، از جمله:در سوره توبه مىخوانیم: «آیا گمان كردید كه (به حال خود) رها مى شوید در حالى كه هنوز آنها كه از شما جهاد كردند و غیر از خدا و رسولش را محرم اسرار خویش انتخاب ننمودند (از دیگران) مشخص نشدهاند (باید آزمون شوید و صفوف از هم جدا شود) و خداوند به آنچه عمل مى كنید آگاه است».[SUP]4[/SUP]
این آیه میفرماید مسلمانان اسرار خود را به كسانى بگویند كه مطمئن به حفظ آن باشند نه به افراد نامطمئنّى كه افشاء سرّ مى كنند. مفهوم این سخن آن است كه رازدارى فضیلت است و افشاء سرّ از رذائل محسوب مىشود.
در سوره آل عمران نیز آمده است: «اى كسانى كه ایمان آورده اید محرم اسرارى از غیر خودتان انتخاب نكنید، آنها از هرگونه شرّ و فسادى درباره شما كوتاهى نمى كنند...».[SUP]5[/SUP]
در این آیه خداوند همه مؤمنان را مخاطب ساخته و با فرمان دادن اینكه غیر مسلمانان (مخلص و مؤمن) را محرم سرّ خود ندانید در واقع اشارهاى به لزوم حفظ اسرار و نكوهش از افشاء سرّ دارد. منتها این آیه و آیه قبل، ناظر به اسرار شخصى نیست بلكه نظر به اسرار جامعه اسلامى دارد كه افشاى آن ضربهاى به مسلمین وارد مىكند.
البته در قرآن مجید در مورد خصوص رازدارى همسران در سوره تحریم بحث مشروحى آمده است و خداوند نسبت به بعضى از همسران پیامبر كه در رازدارى كوتاهى كرده و اسرار بیت رسالت را افشا كرده بودند سرزنش شدیدى نموده است.
در این كه این راز چه بود بحث هاى مفصلى در میان مسلمانان است و چون شرح آن به درازا مىكشد مىتوانید به تفسیر نمونه ذیل آیه 3 و 4 سوره تحریم مراجعه فرمایید.[SUP]6[/SUP]