انسان برترین آفریده خدای مهربان است و برای رسیدن به كمال و سعادت در دنیا و آخرت، به برنامه ای كامل نیاز دارد كه همه نیازهای مادّی و معنوی، روحانی و جسمانیِ زندگی اش را مورد توجه قرار داده و دستورات و راهنمایی های لازم را به او بنماید.
دین اسلام نیز كامل ترین و برترین دین الهی است كه برنامه ای كامل برای زندگی مادی و معنوی انسان ارایه نموده و در تمام امور، دستورات دقیق، و حكیمانه ای مطرح ساخته است، مثلاً:
درباره رابطه فرد با خدا، نماز و روزه را واجب نموده است.
در مورد وظیفه فرد نسبت به انسان های دیگر و چگونگی آن، امر به معروف و نهی از منكر را فریضه ای مهم شمرده است.
در زمینه حفظ اتحاد و اجتماع امت اسلام، فریضه عبادی ـ سیاسی حج را واجب فرموده و نماز جمعه و جماعت را برای تحكیم پیوند میان مؤمنین و ارتباط جمعی آنان با پروردگار تشریع كرده است.
در مورد چگونگی كسب و كار، احكام معاملات را توضیح داده و تجارت های حلال و حرام را مشخص كرده است.
در مورد درآمدهایی كه انسان ها كسب می كنند، خمس و زكات را واجب نموده و حتی صحیح بودن نماز را مشروط به این دانسته كه لباس فرد نمازگزار، از پولی نباشد كه خمس آن داده نشده است.
بنابراین، با دقت در احكام و مسایل شرعی و برنامه های جامع دین اسلام، به این نكته مهم پی می بریم كه دین اسلام، تنها یك قسمت از زندگی انسان یا یك جنبه از نیازهای او را مورد توجه قرار نداده، بلكه با عنایت به نیازهای مختلف آدمی در طول زندگی، احكام گسترده ای را برای او وضع كرده است.
بر همگان روشن است كه عمل به این احكام و برنامه ها، علاوه بر اهمیت توجه و اطاعت بنده نسبت به دستورات خداوند، ثمرات و دستاوردهای مختلفی هم برای او در دنیا و آخرت دارد.
زكات نیز كه یكی از فروعات دین اسلام می باشد، احكام و مسایل فراوانی دارد كه بر یكایك مسلمانان لازم است در احیا و اقامه احكام آن بكوشند. كسانی هم كه حكم وجوب زكات به آنها تعلق می گیرد، باید احكام آن را درست و دقیق بیاموزند، چرا كه اگر به احكام اقتصادی اسلام (به خصوص در مورد زكات و خمس) توجه كرده و بدان عمل كنیم، آثار مثبت آن ها به زودی در زندگی ما آشكار گشته و عواقب و نتایج ناشی از عدم اهتمام به این فریضه های اسلامی، از جامعه دینی ما دور خواهد شد.
در این نوشتار، پس از بیان اهمیت زكات در اسلام و برخی از آثار پرداخت زكات و عواقب عدم پرداخت آن، به احكامی چند از زكات اشاره می كنیم.
زكات در لغت و قرآن، به معنای «طهارت، پاكیزگی، رشد و نموّ» به كار رفته است. به نقل دانشمند بزرگ شیعه، شیخ محمدحسن نجفی (صاحب كتاب ارزشمند جواهرالكلام):
«زكات عبارت است از خارج كردن قسمتی از دارایی تا بقیه آن با بركات خداوند رشد كند ( و زیاد شود) و درجات صاحبش را بالا برد و مال را از حرام و صاحب آن را از صفات ناپسند، پاك گرداند»
دین اسلام نیز كامل ترین و برترین دین الهی است كه برنامه ای كامل برای زندگی مادی و معنوی انسان ارایه نموده و در تمام امور، دستورات دقیق، و حكیمانه ای مطرح ساخته است، مثلاً:
درباره رابطه فرد با خدا، نماز و روزه را واجب نموده است.
در مورد وظیفه فرد نسبت به انسان های دیگر و چگونگی آن، امر به معروف و نهی از منكر را فریضه ای مهم شمرده است.
در زمینه حفظ اتحاد و اجتماع امت اسلام، فریضه عبادی ـ سیاسی حج را واجب فرموده و نماز جمعه و جماعت را برای تحكیم پیوند میان مؤمنین و ارتباط جمعی آنان با پروردگار تشریع كرده است.
در مورد چگونگی كسب و كار، احكام معاملات را توضیح داده و تجارت های حلال و حرام را مشخص كرده است.
در مورد درآمدهایی كه انسان ها كسب می كنند، خمس و زكات را واجب نموده و حتی صحیح بودن نماز را مشروط به این دانسته كه لباس فرد نمازگزار، از پولی نباشد كه خمس آن داده نشده است.
بنابراین، با دقت در احكام و مسایل شرعی و برنامه های جامع دین اسلام، به این نكته مهم پی می بریم كه دین اسلام، تنها یك قسمت از زندگی انسان یا یك جنبه از نیازهای او را مورد توجه قرار نداده، بلكه با عنایت به نیازهای مختلف آدمی در طول زندگی، احكام گسترده ای را برای او وضع كرده است.
بر همگان روشن است كه عمل به این احكام و برنامه ها، علاوه بر اهمیت توجه و اطاعت بنده نسبت به دستورات خداوند، ثمرات و دستاوردهای مختلفی هم برای او در دنیا و آخرت دارد.
زكات نیز كه یكی از فروعات دین اسلام می باشد، احكام و مسایل فراوانی دارد كه بر یكایك مسلمانان لازم است در احیا و اقامه احكام آن بكوشند. كسانی هم كه حكم وجوب زكات به آنها تعلق می گیرد، باید احكام آن را درست و دقیق بیاموزند، چرا كه اگر به احكام اقتصادی اسلام (به خصوص در مورد زكات و خمس) توجه كرده و بدان عمل كنیم، آثار مثبت آن ها به زودی در زندگی ما آشكار گشته و عواقب و نتایج ناشی از عدم اهتمام به این فریضه های اسلامی، از جامعه دینی ما دور خواهد شد.
در این نوشتار، پس از بیان اهمیت زكات در اسلام و برخی از آثار پرداخت زكات و عواقب عدم پرداخت آن، به احكامی چند از زكات اشاره می كنیم.
زكات در لغت و قرآن، به معنای «طهارت، پاكیزگی، رشد و نموّ» به كار رفته است. به نقل دانشمند بزرگ شیعه، شیخ محمدحسن نجفی (صاحب كتاب ارزشمند جواهرالكلام):
«زكات عبارت است از خارج كردن قسمتی از دارایی تا بقیه آن با بركات خداوند رشد كند ( و زیاد شود) و درجات صاحبش را بالا برد و مال را از حرام و صاحب آن را از صفات ناپسند، پاك گرداند»
.gif "علیهم السلام :S (31):")
ـ در بیان اهمیت زكات آمده است. هم چنین جالب است كه بدانیم در روایات ما، برای هر چیز زكاتِ مخصوصی معرفی شده است، مثلاً: