* جایگاه علمی و آثار حضرت فاطمه(س) *

[گمنام]

حضرت فاطمه(س) به شهادت معصومینعلیه السلام دارای علم ما کان و ما یکون تا روز قیامت بوده1 و در مسائل علمی پاسخگوی مردم و محل رجوع بانوان بود. نمونه بارزی از تربیت یافتگان مکتب علمی حضرت فاطمه(س) فضه خادمه است که بیست سال پایان عمر خویش را قادر بود تنها با استفاده از آیات قرآنی به سؤالات پاسخ گوید.2

آثاری که از حضرت به یادگار مانده است را در قالب دو دسته میتوان بررسی نمود. بخش اول؛ شامل سخنان، خطبه ها و ادعیه هایی است که به مناسبتها و زمینه های مختلف ایراد فرموده و با استفاده از منابع میتوان بدان دست یافت.3

همچنین افراد زیادی همچون امام علیعلیه السلام، حسنینعلیه السلام، ام کلثوم، زینت کبری، ابن عباس، ابن مسعود، أسماء بنت عمیس، عایشه، امسلمه، سلمی، امرافع، أنس و... از ایشان روایت نموده اند.4

بخش دوم آثاری چون مصحف فاطمه(س) منسوب به حضرت است که پس از ایشان در دست ائمهعلیه السلام قرار داشت و هماکنون نیز بنابر روایات نزد حضرت ولیعصر(عج) میباشد.

........

1. آیة الله مرعشی؛ پیشین، ج 25 ص 584.
2. ابن اثیر؛ پیشین، ج 7، ص 236.
3. الأنصاری الزنجانی الخوئینی، اسماعیل؛ الموسوعة الکبری عن فاطمةالزهراعلیه السلام، قم، دلیل ما، 1428ق/ 1386ش، ج22، ص 266ـ341.
4. ابن حجر؛ پیشین، ج 8، ص 262 و الأنصاری الزنجانی الخوئینی، اسماعیل؛ پیشین، ص 526ـ612.[/JUSTIFY]

​

 

[گمنام]

اگر براي همسري اين بزرگوار علي نبود تا قيامت كسي همشأن ايشان نمي‎شد[1] مقام علمي آن حضرت نيز چونان عليعلیه السلام بعد از پيامبر سرآمد تمام بشريت است اگرچه عرصه را به آن حضرت به قدري تنگ نمودند كه اندكي پس از پدر مهربانش دنيا را ترك كرد و با پهلوي شكسته به حضور پدرش شتافت.

(الله لقد فطمها الله تبارك و تعالي بالعلم و عن الطمث بالميثاق)[2] ترجمه: خداوند آن با نور را از علم مملو ساخت و از ناپاكي هاي زنان در عالم در منع كرد و مبرا نمود.

«به خدا سوگند خداوند متعال آن حضرت را به قدري در علم وسعت و ظرفيت داد كه از علم بشري بي‎نياز نمود و هرگز نيازي به آموختن از ديگران نداشته باشد زيرا پدرش اولين معلم اسلام است و آخرين پيامبر است كه خداوند او را با دين كامل و كتاب آسمانيش به سوي بشريت فرستاد».[3]
همچنانكه علي مي‎فرمود: «بپرسيد از من از هر چيزي كه نمي‎دانيد و از هر چيزي كه مي خواهيد زيرا كه در اين سينة من علومي انباشته شده كه از پيامبر فراگرفته‎ام و همواره دنبال مردمي هستم كه لياقت داشته باشد، تا آن را به آنها بياموزم. فاطمه نيز از اين مقام رفيع علمي برخوردار بود، چون همشأن با علي در تمام فضايل معنوي و علمي بود، اگر ما به خطبه آن حضرت كه دربارة دفاع از ولايت كه در مسجد ايراد فرمود خوب تأمل كنيم خطبه‎اش را هم‎سنگ خطبه‎هاي اميرمؤمنان خواهيم يافت.[4]
مرحوم مجلسي دربارة تفسير حديث امام باقر ـ عليه السلام ـ كه فرمود: «...فطمها الله بالعلم...»

يعني به سيب كثرت علم از جهل بريده شد و به قدري علم دارد كه جهالت هرگز در آن راه ندارد و از آغاز آفرينش برخوردار از علوم رباني شده[5] بنابراين با توجه به اين‎كه آن حضرت تنها دختر پيامبر اكرم بوده است كه فرزندانش امامان معصومي چون حسن و حسين هستند كه هر يك معدن و مخرن علوم الهي بودند و در حضور آن بانو تعليم و تربيت ديده بودند.


از طرفي آن بانو تنها هم شان اميرمؤمنانعلیه السلام بود و از هر جهت خصوصاً از جهت علمي و همچنين يازده امام معصوم كه وارث علم الهي هستند، فرزندان آن حضرت هستند و تمام آنها به فضائل آن حضرت تصريح كرده‎اند و آن حضرت در تمام فضائل با آنها شريك است[6] و آنها وارث علم فاطمه (س) هستند كه مصحف فاطمه به آنها رسيد.


......


[1] . موسوي، محمدكاظم، فاطمه از مهد تا لحد، نشر آقاق، چاپ چهارم، 1371، ص65.
[2] . مجلسي، بحارالانوار، ج43، ص14، 15، و رحماني همداني، فاطمه الزهرا و بهجه قلب المصطفي، تهران، مرضيه، چاپ دوم، 1372ش، ص149.
[3] . موسوي، محمدكاظم، «پيشين»، ص 64.
[4] . ر.ك: خطابة فدك، عزالدين زنجاني، شرح خطبه حضرت زهرا، مشهد، چاپ اول، ص40.
[5] . مجلسي «پيشين» ج 43، ص65، 101. و ر.ك: رحماني همداني، پيشين، ج43، ص14.
[6] . ر.ك: رحماني همداني، پيشين، ص37، 60 و ص9، 13. (فضائل حضرت زهرا از زبان فرزندانش).

​