حديث قدسي چيست و چه فرقي با قرآن دارد ؟

[نورا]

حدیث قدسی چیست؟

در كنار آیات قرآنی و احادیث معصومین (ع) ، سخنان مذهبی دیگری هم هست كه اصطلاحا به آنها «حدیث قدسی» گفته می شود و آنها عبارتند از جملاتی كه توسط معصوم از خداوند نقل می شود ، ولی جزء قرآن نیست. اینگونه احادیث به خاطر انتساب آن به مقام قدس خداوندی (حدیث قدسی) نامیده می شود.

با بررسی این نوع احادیث ، معلوم می شود كه اینها بیشتر ، موعظه ها و كلمات حكمت آموزی است كه خداوند به وسیله آنها بندگان خود را ارشاد و راهنمایی كرده است ، سبك و سیاق آنها غالبا عاطفی است و كلمه «عبدی» (بنده من) در آنها زیاد به چشم می خورد كه اشاره به عنایت خاص خداوند بر بندگان خویش است كه آنان را به خود نسبت می دهد و رابطه عاطفی با آنها برقرار می كند.

 

[نورا]

قدس يعني پاکي و حديث قدسي از آن نظر که به ذات پاک خداوند نسبت داده مي شود،حديث قدسي است.البته وحی مُنَزل (نازل شده)نيست که رسول خدا(ص) از قول خداوند براي صحابه باز گويد.

يعني به عبارتي کلام قرآن نيست و حديث هم نيست که از زبان پيامبر(ص)باشد،بلکه به واسطه جبرييل به وحي يا الهام و يا القاء ذهن،دريافت شده است.

در حديث قدسي دمي از عالم قدس و نوري از ربوبيت الهي ديده مي شود.

قرآن را جبرييل به لفظ و معني از لوح محفوظ دريافت داشته و به پيامبر وحي نموده و در هر عصر و زمان و طبقه اي،متواتر و قطعي بوده است.

در مقایسه بین قرآن و حدیث قدسی می توان به اختصار به چند مورد اشاره کرد:
-قرآن معجزه است و حديث قدسي چنين نيست.

-قرآن از تغيير، تبديل و تحريف مصون است و حديث قدسي چنين خصيصه اي ندارد.
-مس قرآن بر عده اي حرمت دارد در حاليکه در حديث قدسي چنين نيست.
-منکر حديث قدسي کافر شمرده نمي شود.

-با احاديث قدسيه نمي توان نماز خواند.

-در نقل از قرآن مي گويند، «قال الله تبارک و تعالي» و در نقل حديث قدسي قدما مي گفتند، قال رسول الله « فيما يروي عن ربه»

​

 

[عطیه سادات]

پاسخ : حديث قدسي چيست و چه فرقي با قرآن دارد ؟

قرآن کلامي است که بوسيله وحي بر پيغمبر اکرم صلي الله عليه و آله نازل شده است از طرفي هم آيه کريمه « و ما ينطق عني الهوي ان هو الا وحي يوحي» (آيه 3 و 4 سوره والنجم) ميفرمايد: گفتار پيغمبر اکرم از روي هوي و ميل نفساني است نيست بلکه آنچه ميگويد بر حسب وحيي است که از طرف پروردگار باو رسيده است :

و بنابراين احاديثي هم که از پيغمبر رسيده همه بر اثر وحي خواهد بود گرچه بعضي از مفسرين فکر کردهاند که ضميران هو به قرآن بر ميگردد ولي حق اين است مرجع ضميران هو نطق مدلول آيه پيش آن است. حال اگر ما تمام گفتارهاي عادي پيغمبر اکرم را هم متکي بر وحي ندانيم و بگوئيم آيه ناظر باموري است که از طرف پروردگار بيان ميکند و بخدا نسبت ميدهد مسلم است که احاديثي که در آن احکام و امور اعتقادي و علمي را بيان مينمايد متکي بر وحي است و از اين جهت است که در اخبار وارده از طرف اهل بيت باين آيه استناد شده که معرفي آن حضرت علي عليه السلام را بخلافت بموجب وحي الهي بوده است (تفسير البرهان ج4 ص244 تا 246)

احاديث قدسيه هم احاديثي است که :

بصورت قال الله يا يقول الله وارد شده و يا نقل کلامي از خداوند شده و بخداي متعال نسبت داده شده که يقيناً پيغمبر اکرم چيزي را بخدا بدون آنکه بوي وحي شده باشد نسبت نميدهد در اينجا اين سئوال پيش ميايد که پس فرق بين قرآن و حديث قدسي و حديث نبوي چيست با اينکه تمامي آنها کلامي است که بوسيله نزول وحي بر پيغمبر اکرم از آن حضرت صادر شده.

 

[عطیه سادات]

پاسخ : حديث قدسي چيست و چه فرقي با قرآن دارد ؟

علماء در فرق بين آنها وجوهي گفتهاند که ذکر آنها و بسط سخن در شرح هر يک موجب طول کلام است و بعضي از آنها را اينجانب در تذييلات مسالک الافهام تأليف مرحوم فاضل جواد جلد دوم ص413 و414 نقل کردهام و هر کس بخواهد ميتواند بآنجا مراجعه نمايد.
بهترين بياني که در اين خصوص شده بنظر نگارنده بياني است که معلم ثالث محقق ميرداماد در کتاب خود الرواشح السماويه رشحه سي هشتم ص 204 متعرض شده است خلاصه بيان آن محقق بزرگوار اين است که:

قرآن کلامي است که خداوند متعال آنرا بالفاظي مخصوص بر پيغمبر اکرم وحي نموده است و پيغمبر اکرم آنرا مرتباً از روح القدس دريافت نموده و منظماً آنرا از عالم علوي شنيده است و حديث قدسي کلامي است که معني آن به پيغمبر وحي شده و خداي متعال آنرا با الفاظي مخصوص که تغيير آن الفاظ و يا تبديل ترتيب آنها براي پيغمبر روانيست بزبان پيغمبر جاري شده در حديث قدسي وساطت ملک وحي (جبرئيل) در کار نيست.
اما حديث نبوي کلامي است که معناي آن بر پيغمبر اکرم وحي شده و آن حضرت آن معنا را بهر نحو که مقصد را برساند در قالب الفاظ درمياورد. وجوه ديگري هم در فرق بين قرآن و حديث قدسي گفتهاند که آن وجوه فرق ماهوي نيست و مربوط بآثار و احکام آنها است مانند آنکه:

 

[عطیه سادات]

پاسخ : حديث قدسي چيست و چه فرقي با قرآن دارد ؟

1ـ قرآن معجزه است در صورتيکه حديث قدسي معجزه محسوب نميشود
2ـ در قرائت نماز بايد قرآن قرائت شود و قرائت حديث قدسي کافي نبوده بلکه جائز هم نيست
3ـ مس قرآن بدون طهارت جائز نيست در صورتيکه مسح حديث قدسي اشکال ندارد
4ـ کسي که قرآن را انکار نمايد و جاحد آن باشد کافر است و احکام کافر بروي مترتب ميباشد درصورتيکه جاحد حديث قدسي کافر شمرده نميشود.

شريف زاده گلپايگاني ​