جنس و ويژگيهاي فرشتگان

نورا

کاربر ویژه
"کاربر *ویژه*"


از امام صادق(ع) حكایت شده: «خداوند عزوجل ملائكه را از نور خلق كرد.»1
و از حضرت علی(ع) نقل شده كه در مورد ملائكه فرمودند: «آنها نه در صلب پدران جای میگیرند و نه در رحم مادران و نه خلقتشان از ماء مهین است.»2
و باز از حضرت حكایت شده كه: «پی در پی آمدن شبها و روزها در آنها تغییری ایجاد نمیكند.»3
نكات:
از برخی روایات به دست میآید كه:
1. ملائكه موجوداتی هستند منزه از ماده جسمانی، چون ماده جسمانی در معرض زوال، فساد و تغییر است، و همچنین كمال در ماده، تدریجی است از مبدا حركت میكند و چه بسا در بین راه به موانع و آفاتی برخورد كند و قبل از رسیدن به حد كمالش از بین برود، ولی ملائكه اینطور نمیباشند.4
2. در روایات گاهی دیده میشود كه جبرئیل مثلاً به صورت فلان انسان بر پیامبر(ص) نازل میشد كه این از باب تمثّل است؛ به این معنا كه ظهور ملائكه برای بیننده به صورت بشر است نه اینكه ملك، بشر بشود بلكه تمثل به این معناست كه چیزی به صورت چیز دیگر ظاهر شود مثلاً در سورهی مریم آیهی 19 میفرماید: «فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَراً سَوِیّاً» كه جبرئیل خود را به صورت بشری برای حضرت مریم(س) ظاهر كرد یعنی جبرئیل در ظرف ادراك ایشان به آن صورت محسوس شد، نه اینكه واقعاً هم به آن صورت درآمده باشد؛ بلكه خارج از ادراك وی صورتی غیرصورت بشر داشت.5


پي نوشتها
1 . بحارالانوار، جلد 56، ص 191.
2 . نهجالبلاغه، خطبة 108، ص 329 (فیض الاسلام)
3 . نهجالبلاغه، خطبة 1، ص 28.
4 . المیزان، ج 17، ذیل آیه اول سورهی فاطر.
5 . المیزان، همان.
 

نورا

کاربر ویژه
"کاربر *ویژه*"
پاسخ : جنس و ويژگيهاي فرشتگان


اينكه در روايات حكايت شده كه ملائكه از نور خلق شدند، اين احتمال ميرود كه ممكن است از يك اشعهي غيرمرئي خلق شده باشند، چون نور فقط به اين نور محسوس اطلاق نميشود، بلكه اشعههايي در اين عالم هستند كه نورند، ولي با چشم ديده نميشوند و البته اين نكته نيز قابل توجه است كه به مقولاتي از قبيل علم، عقل، ايمان و قرآن هم نور اطلاق شده است.

محل فرود ملائكه وحي، قلب مبارك رسول الله(ص) ميباشد. «نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الأَمِينُ عَلَى‏ قَلْبِكَ» كه علامه طباطبائي در تفسير الميزان ذيل اين آيه مينويسند: منظور از قلب در كلام خداي تعالي «جان و نفس» آدمي است . رسول خدا(ص) در همان حالي كه به او وحي ميشد، هم ميديد و هم ميشنيد، اما بدون اينكه دو حس بينائي و شنوائياش به كار بيفتد، همچنان كه در روايت آمده، كه حالتي شبيه به بيهوشي به حضرت دست ميداد،پس همان طور كه ما شخصي را ميبينيم و صدايش را ميشنويم، ايشان فرشته وحي را ميديد و صدايش را ميشنيد اما بدون اينكه دو حس بينائي و شنوائي مادي خود را چون ما به كار گيرد.

اگر رؤيت و شنيدن حضرت در حال وحي مثل ديدن و شنيدن ما بود، پس بايد آنچه ميديد و ميشنيد، ميان او و ساير مردم مشترك باشد . اصحابش هم فرشته وحي را ببينند و صدايش را بشنوند و حال آنكه گاهي اصحاب حضور داشتند و فرشته وحي نازل ميشد ولي آن ها چيزي احساس نميكردند.ديدن ملائكه مستلزم اين است كه عالم غيب فرشتگان مبدل به عالم شهود (ماده) شود، زيرا نفوس مردمي كه در عالم ماده گرفتارند و به عالم طبيعت دل بستهاند، طاقت مشاهدهي ملائكه را ندارند، زيرا عالم مردم دنيا با عالم فرشتگان متفاوت است .

قرار گرفتن در عالم فرشتگان جز به اين ممكن نيست كه از عالم ماده به ماوراي ماده منتقل شوند.قرآن كريم ميفرمايد: «ستايش مخصوص خداوندي است آفريننده آسمانها و زمين، كه فرشتگان را رسولاني قرارداد داراي بالهاي دو گانه و سه گانه و چهار گانه، او هر چه بخواهد در آفرينش ميافزايد...». اينكه قرآن ملائكه را داراي بال معرفي ميكند، به اين معناست كه فرشتگان نيز مجهز به چيزي هستند كه با آن از آسمان به زمين و از زمين به آسمان ميروند. كه قرآن نام آن چيز را جناح = بال گذاشته ، نامگذاري مستلزم آن نيست كه بگوئيم ملائكه دو «بال» نظير «بال» پرندگان دارند كه پوشيده از «پر» است. همان طور كه واژه «عرش»، «كرسي» و «قلم» كه در مورد خداوند به كار ميبريم نميگوييم آن ها نظير عرش و كرسي و قلم ما ميباشند.آري بال داشتن ملائكه و تعداد آن كنايه است از قدرت طيران و پرواز ملائكه.
 

نورا

کاربر ویژه
"کاربر *ویژه*"
پاسخ : جنس و ويژگيهاي فرشتگان


صاحب نظران در مورد جنس ملائكه مطالب گوناگونی بیان كردهاند. گروهی ملائكه را جسم لطیف و گروهی ملائكه را مجردمیدانند.
برخی بزرگان بین اقوال را چنین جمع میكنند و مینویسند:
برای ملائكه اصناف فراوانی وجود دارد كه بسیاری از آنها مجردند و بسیاری از آنها جسمانی برزخی، میباشند. و در ادامه موجودات ملكوتی را به دو قسم كلی تقسیم میكند:
یكی آنكه به عالم اجسام تعلق ندارد و دیگر آنكه به عالم اجسام تعلق دارد، آن دسته كه تعلق به عالم اجسام ندارد دو قسم است یك قسم آنكه مستغرق در جمال جمیل و متحیر در ذات جلیل میباشند و از دیگر خلائق غافل و به دیگر موجودات توجه ندارند.

و قسم دوم آنان هستند كه خدایتعالی آنان را واسطههای رحمت وجود خود قرارداده و این طایفه را نیز اهل «جبروت» گویند و رئیس آنها، روح اعظم است.
با اوصافی كه برای ملائكه ذكر شده، بدون شك نمیتوانند از ماده كثیف عنصری باشند، ولی مانعی ندارد كه از اجسام لطیفی آفریده شده باشند، اجسامی ما فوق این ماده معمولی كه ما با آن آشنا هستیم.

اثبات «تجرد مطلق» برای فرشتگان حتی از زمان و مكان و اجزاء كار آسانی نیست و تحقیق در مورد این موضوع فایده زیادی در بر ندارد، مهم آن است كه ما فرشتگان را به اوصافی كه قرآن و روایات مسلم اسلامی توصیف كرده بشناسیم و آنها را صنف عظیمی از موجودات والا و برجسته خداوند بدانیم بیآنكه مقامی جز مقام بندگی و عبودیت برای آنها قائل باشیم.
 

نورا

کاربر ویژه
"کاربر *ویژه*"
پاسخ : جنس و ويژگيهاي فرشتگان

[h=2]ويژگي هاي فرشتگان[/h]



آیات فراوانی از قرآن کریم درباره‏ی صفات، ویژگی‏ها، وظایف و مأموریت‏های ملائکه سخن می‏گوید و حتی قرآن، ایمان به ملائکه را در ردیف ایمان به خدا و انبیاء و کتب آسمانی قرار داده است. (بقره / 285) و این دلیل بر اهمیت این موضوع است.
اینک برخی از ویژگی‏های ملائکه که در قرآن آمده را بر می‏شماریم:
1
1. فرشتگان موجودات عاقل و باشعورند و بندگان گرامی خدا هستند. (انبیاء / 26)
2. آنها سر بر فرمان خدا دارند و معصیت نمی‏کنند. (انبیاء / 27)
3. آنها وظایف مهم و متنوعی از سوی خدا بر عهده دارند از جمله:

گروهی حاملان عرشند. (حاقه / 17)
برخی مدبرات امرند. (نازعات / 5)
گروهی فرشتگان قبض ارواحند. (اعراف / 37)
بعضی مراقبان اعمال بشرند. (انفطار / 10 - 13)
عده‏ای حافظان انسان از خطرات و حوادث می‏باشند. (انعام / 61)
گروهی مأمور عذاب و مجازات اقوام سرکشند. (هود / 77)
گروهی امدادگران الهی نسبت به مؤمنان می‏باشند. (احزاب / 9)
و بالاخره گروهی مبلغان وحی و آورندگان کتب آسمانی برای انبیاء می‏باشند. (نحل / 2)
4. آنها دارای مقامات مختلف و مراتب متفاوت و همیشه در حال تسبیح و تقدیس خداوند هستند. (صافات / 164 - 166 و شوری / 5)
5. با این حال انسان براساس استعداد تکاملی که دارد از آن‏ها برتر است تا آنجا که همه‏ی فرشتگان به خاطر آفرینش آدم به سجده افتادند و آدم معلم آنها گشت. (بقره / 30 - 34)


پي نوشت
1- ر.ک:نمونه، ج 18، ص 173 با تلخیص.

 
بالا