چرا پیامبر(صلی الله علیه وآله) انتخاب جانشین پس از خود را به مردم واگذار نکرد؟
احادیث ائمه اثنا عشر حاکى از آن است که طرح وحى براى بقاى مکتب پس از درگذشت رسول خدا(صلی الله علیه وآله) این بوده که خلیفه پیامبر به وسیله خود او و جانشینان وى معرفى شوند و امت در انتخاب خلیفه حقى نداشته باشند؛ زیرا اگر گزینش خلیفه در اختیار مسلمانان بود تعیین این دوازده خلیفه به صورت کلى، یا مقید به اینکه از بنى هاشم خواهند بود، با آن اصلا منافات خواهد داشت.
در احادیث مزبور، نه تنها شمار و خصوصیات جانشینان آن حضرت معین شده است بلکه پیامبر(صلی الله علیه وآله) در مراحلى از زندگى خود اسامى آنها را نیز یادآور شده و نخستین خلیفه را از همان آغاز ابلاغ رسالت خود تعیین فرموده است. و حادثه معروف «یوم الدار»(1) در سال سوم بعثت، و رویداد مشهور غدیر گواه بر این گفتار است.
در اینجا ما به رمز لزوم تعیین خلیفه از سوى خداوند به صورت گذرا اشاره مى کنیم و آن اینکه طرح صحیح و سالم براى بقاى مکتب و جلوگیرى از هر نوع اختلاف و دو دستگى میان امت، این بود که رسول گرامى از طریق وحى جانشین و یا جانشینان خود را معین کند و موضوع را به انتخاب و گزینش مردم واگذار ننماید؛ زیرا از دو نظر این واگذارى صحیح نبود: نخست آنکه شیوه زندگى اجتماعى آنانکه تاثیر پذیرفته از نظام عشیره اى بود- به گونه اى نبود که فرد فرد آحاد جامعه، در انتخابات شرکت جسته و به اصطلاح با آزادى و دموکراسى، فرد لایق را انتخاب کنند.