تحریم غنا در اسلام

mahdi gh

کاربر با تجربه
"بازنشسته"
حکم غنا از نظر اسلام چیست؟

بدون شک، «غنا» به طور اجمال، از نظر مشهور علماى شیعه حرام است و شهرتى در سر حدّ اجماع و اتفاق دارد.
بسیارى از علماى اهل سنت نیز بر این عقیده تاکید کرده اند، هر چند بعضى از آنها استثناهائى براى آن قائل شده اند و شاید بعضى از این استثناها در حقیقت استثناء نباشد و خارج از موضوع «غنا» محسوب شود (و به اصطلاح تخصصاً خارج است).

«قرطبى» در ذیل آیه: (بعضى از مردم، سخنان باطل و بیهوده را خریدارى مى کنند تا خلق خدا را از روى جهل و نادانى، از راه خدا گمراه سازند)؛ «وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبِیلِ اللّه بِغَیْرِ عِلْم»(1)، در همین زمینه چنین مى گوید: «غناى معمول در میان گروهى از مردم، هر گاه مشتمل بر اشعار عاشقانه درباره «زنان» و توصیف زیبائى هاى آنان و ذکر شراب و محرمات دیگر باشد، همه «علما» در حرمت آن متفقند؛ چرا که مصداق «لهو و غناى» مذموم مى باشد و اما اگر از این امور خالى گردد، مختصرى از آن در اعیاد و جشن هاى زفاف جائز است و همچنین براى نشاط بخشیدن به هنگام انجام کارهاى مشکل ـ آن گونه که در «تاریخ اسلام» در مساله حفر «خندق» آمده و یا اشعارى که «انجشه» به هنگام حرکت قافله به سوى «مکّه» در «حجه الوداع» براى تحریک «شتران» مى خوانده است ـ اما آنچه امروز در میان «صوفیه» معمول است که انواع آلات طرب را در این زمینه به کار مى برندحرام است»(2).

آنچه را که «قرطبى» به صورت استثناء بیان کرده از قبیل خواندن «حَدى» (آواز مخصوص) براى شتران، یا اشعار مخصوصى که مسلمانان با آهنگ به هنگام حفر «خندق» مى خواندند، به احتمال قوى اصلاً جزء غنا نبوده و نیست و شبیه اشعارى است که گروهى با آهنگ مخصوص در راهپیمائى ها یا مجالس جشن و عزادارى مذهبى مى خوانند.

در منابع اسلامى، دلائل زیادى بر تحریم «غنا» در دست است، از جمله آیه: «وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْتَرِى لَهْوَ الْحَدِیْثِ...» و بعضى دیگر از آیات قرآن که حداقل طبق روایاتى که درتفسیراین آیات وارد شده بر «غنا» تطبیق گردیده و یا «غنا» از مصادیق آن شمرده شده است.
در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم که درتفسیرآیه: «وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ»(3) فرمود:
«قَوْلُ الزُّورِ الغِنا»(4)؛ (سخن باطل همان غنا است).
و نیز همان امام(علیه السلام) درتفسیرآیه: «وَ الَّذِینَ لایَشْهَدُونَ الزُّورَ»(5) فرمود: «منظور از آن غنا است».(6)

روایات متعددى از امام باقر(علیه السلام) و امام صادق(علیه السلام) و امام على بن موسى الرضا(علیه السلام) نقل شده است که یکى از مصداق هاى «لهو الحدیث» را که موجب «عذاب مهین» است غنا معرفى کرده اند.(7)
علاوه بر این، روایات فراوان دیگرى ـ منهاىتفسیرآیات ـ در منابع اسلامى دیده مى شود که تحریم غنا را به طور موکّد بیان مى کند.
در حدیثى که از «جابر بن عبداللّه» از پیامبر(صلى الله علیه وآله) نقل شده مى خوانیم: «کَانَ اِبْلِیسُ اَوَّلَ مَنْ تَغَنّى»(8)؛ (شیطان اولین کسى بود که غنا خواند).
و درحدیث دیگرى از امام صادق(علیه السلام) چنین آمده است:
«بَیْتُ الْغِنَاءِ لاتُوْمَنُ فِیهِ الْفَجِیعَهُ، وَ لاتُجَابُ فِیهِ الدَّعْوَهُ، وَ لایَدْخُلُهُ الْمَلَکُ»(9)؛ (خانه اى که در آن غنا باشد ایمن از مرگ و مصیبت دردناک نیست،دعا در آن به اجابت نمى رسد و «فرشتگان» وارد آن نمى شوند).
و درحدیث دیگرى از همان امام(علیه السلام) مى خوانیم: «الْغِنَاءُ یُورِثُ النِّفَاقَ وَ یُعْقِبُ الْفَقْرَ»(10)؛ (غنا، روح نفاق را پرورش مى دهد و فقر و بدبختى مى آفریند).
 
آخرین ویرایش:

mahdi gh

کاربر با تجربه
"بازنشسته"
در حدیث دیگر که از امام صادق(علیه السلام) نقل شده: (از جمله کسانى را که ملعون و دور از رحمت خدا شمرده است: زن خواننده، کسى که اجرتى به او مى دهد و کسى که آن پول را مصرف مى نماید! «الْمُغَنِّیَهُ مَلْعُونَهٌ، وَ مَنْ اَدّاها مَلْعُونٌ، وَ آکِلُ کَسْبِهَا مَلْعُونٌ».(11)
در منابع معروف «اهل سنت» نیز روایات متعددى در این زمینه نقل شده است.
از جمله، روایتى است که «درّ المنثور» از جمع کثیرى از محدثین، از «ابى امامه» از پیغمبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) نقل کرده که فرمود:
«لایَحِلُّ تَعْلِیْمُ الْمُغَنِّیاتِ وَ لابَیْعُهُنَّ وَ اَثْمانُهُنَّ حَرامٌ»(12)؛ (تعلیم زنان خواننده حلال نیست، همچنین خرید و فروش این کنیزان و چیزى که در مقابل آن گرفته مى شود نیز حرام است).
نظیر همین معنى را نویسنده «التّاج» از «ترمذى» و «امام احمد» نقل کرده است.(13)
«ابن مسعود» از پیامبر(صلى الله علیه وآله) نقل مى کند که: «الْغِنَاءُ یُنْبِتُ النِّفَاقَ فِی الْقَلْبِ کَمَا یُنْبِتُ الْمَاءُ الْبَقْلَ»(14)؛ (غنا روح نفاق را در قلب پرورش مى دهد، همان گونه که آب گیاه را)!.
روى هم رفته، روایاتى که در این زمینه نقل شده است به قدرى زیاد است که به حدّ تواتر مى رسد و به همین دلیل اکثر «علماى اسلام»فتوا به حرمت داده اند علاوه بر «علماى شیعه» که تقریباً در این سخن اتفاق نظر دارند، تحریم آن از «ابوحنیفه» نیز نقل شده است و هنگامى که از «احمد»، پیشواى معروف «اهل سنت» درباره «غنا» سوال کردند در پاسخ گفت: «یُنْبِتُ النِّفاقَ»؛ (روح نفاق را در آدمى مى رویاند)!.
و «مالک»، پیشواى دیگر «اهل سنت» در پاسخ این سوال گفت: «یَفْعَلُهُ الْفُسّاقُ»؛ (مردم فاسق به دنبال آن مى روند).
و «شافعى» تصریح کرده است: «شهادت اصحاب غنا قبول نیست و این خود دلیل بر فسق آنها است».
از «اصحاب شافعى» نیز نقل شده که فتواى «شافعى» را تحریم مى دانند، بر خلاف آنچه بعضى پنداشته اند.(15)، (16)


پی نوشت:
(1). سوره لقمان، آیه 6.
(2). تفسير «قرطبى»، جلد 7، صفحه 5136.
(3). سوره حج، آیه 30.
(4). «وسائل الشيعه»، جلد 12، صفحه 225.
(5). سوره فرقان، آیه 72.
(6). «وسائل الشيعه»، جلد 12، صفحه 225-227 و 231، باب 99، تحريم الغنا.
(7). همان.
(8). همان.
(9). «وسائل الشيعه»، جلد 12، صفحه 225-230.
(10). همان.
(11). «سفينة البحار»، جلد 2، صفحه 328.
(12). «درّ المنثور»، ذيل آيه مورد بحث.
(13). «التّاج»، جلد 5، صفحه 287.
(14). تفسير «روح المعانى»، ذيل آيه مورد بحث.
(15). «روح المعانى»، ذيل آيات مورد بحث.
(16). گرد آوري از کتاب: تفسیر نمونه، آيت الله العظمي مکارم شيرازي، دار الکتب الإسلامیه، چاپ بیست و ششم، ج 17، ص 29
 
بالا