20- سپر از آتش روزه مي تواند آدمي را از آتش جهنم در امان نگه دارد؛ چنان كه رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: «روزه سپري است كه روزه دار را از آتش جهنم محافظت مي كند.” امام علي (علیه السّلام) نيز مي فرمايد: «برشما باد به روزه ماه رمضان، زيرا روزه اين ماه سپري است، نگه دارنده از آتش جهنم.” راز اصلي سپر بودن روزه را بايد در تأثيرگذاري آن در نفس روزه دار جست زيرا آن تأثير است كه باعث حراست آدمي مي شود.
21- تحصيل صبر و مقاومت انسان در زندگي فردي و اجتماعي خويش در راه هدف هايي مبارزه مي كند و با مشكلاتي نيز روبه رو است؛ به همين جهت بدون صبر، پيروزي بر مشكلات و رسيدن به هدف ها آسان نيست و روزه به طور چشم گيري به انسان صبر و مقاومت مي بخشد و تحمل رنج و سختي را بر انسان آسان مي سازد.
در روايات رسيدن به مقام صبر از جمله حكمت هاي روزه معرفي شده است. از اين رو پيامبر خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) ماه رمضان را ماه صبر ناميده است: «رمضان ماه صبر است و پاداش صبر بهشت است.” و امام صادق (علیه السّلام) نيز به همين ويژگي روزه اشاره فرموده است: هرگاه براي كسي حادثه اي جانكاه پيش آمد روزه بگيرد كه خدا فرموده است: «و استعينوا بالصبر و الصلوه”.
روزه را از آن جهت صبر ناميده اند كه بزرگ ترين قدرت معنوي را براي انسان به ارمغان مي آورد و توان مبارزه و ايستادگي انسان را در برابر سختي ها افزايش مي دهد.
به فرموده استاد شهيد مطهري: «اساساً يك فلسفه روزه اين است كه انسان را از نازپروردگي خارج مي كند. شما روزهاي اولي كه روزه مي گيريد چون ]تازه[ مي خواهيد از قانون نازپروردگي خارج بشويد، خيلي بي حال مي شويد، ضعف شما را مي گيرد، ولي روزهاي آخر ماه مي بينيد با روزهايي كه روزه نگرفته ايد، هيچ فرقي نكرده ايد.”
روزه داري، روحيه آخرت گرايي و نيز زهدورزي نسبت به زندگي مادي را در انسان تقويت مي كند. امام رضا (علیه السّلام) مي فرمايد: «راز وجوب روزه آن است تا آدمي مشكل گرسنگي و تشنگي را بچشد و در پيشگاه خدا متواضع گردد، احساس نياز كند، اجر خود را بخواهد و صبر و بردباري را پيشه سازد، در نهايت، اين نياز، زمينه ساز توجه به نيازمندي هاي وي در قيامت گردد.”
پيامبر گرامي اسلام (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در خطبه شعبانيه فرمود: «با گرسنگي خود به هنگام روزه داري، گرسنگي و تشنگي روز قيامت را به ياد آوريد.” قيامتي كه به تعبير قرآن عذاب الهون در انتظار ماست. از امام باقر (علیه السّلام) پرسيدند: عذاب هون چيست؟ فرمود: تشنگي روز قيامت.
در پرتو روزه، انسان به آرامش روحي دست مي يابد و در برابر نگراني و اضطراب مقاومت مي كند و مغلوب گرفتاري ها و ناملايمات نمي گردد. امام صادق (علیه السّلام) فرمودند: «هرگاه براي كسي واقعه اي هولناك رخ داد، فوراً روزه بگيرد.”
فخر رازي در تفسير خود آورده است: «قلب آدمي در باب توجه به عالم مادي و عالم غيرمادي دو حالت متضاد و متفاوت پيدا مي كند: آن گاه كه دل انسان، غرق درياي توجه به ماديات شود دچار اضطراب مي شود. لكن آن گاه كه غرق در تفكر در امور ماورايي و معنويات گردد، به حالت سكون نفساني و اطمينان و آرامش باطن و آسايش خاطر دست مي يابد.”
همچنين روزه باعث دور شدن شيطان ، رهايي از آتش جهنم، بخشش گناهان ، آرامش روحي، استجابت دعا ، رسيدن به يقين و معرفت و پاداش فراوان اخروي براي روزه دار مي گردد كه هر يك از اين فوايد به صورت گسترده در روايات مورد توجه قرار گرفته است.
1. قرآن کریم
2. نهج البلاغه
3. روزه و رمضان در شعر فارسی : جمعي از نويسندگان
4. تفسير فخر رازي
5. دیوان حافظ شیرازی
6. ديوان شهريار : محمد حسیت بهجت تبریزی راسخون
